tag:blogger.com,1999:blog-35170354773783599442024-03-06T06:08:28.486+08:00SECURE MY COUNTRYЭх орон биднийх гэдгийг мэдрэх, мэдрүүлэх нь бидний үүрэг хариуцлагаБоржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.comBlogger197125tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-74521625164645724352016-06-29T02:52:00.002+09:002016-06-29T02:53:00.300+09:00<blockquote><iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fcardoctormn%2Fvideos%2F804171752960673%2F&show_text=0&width=400" width="400" height="400" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowTransparency="true" allowFullScreen="true"></iframe></blockquote>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-79827994112339253722010-01-13T17:23:00.001+08:002010-01-13T17:23:29.293+08:00How to Make a Woman HappyIt's not difficult to make a woman happy. A man only needs to be:<br /><br />1. a friend<br /><br />2. a companion<br /><br />3. a lover<br /><br />4. a brother<br /><br />5. a father<br /><br />6. a master<br /><br />7. a chef<br /><br />8. an electrician<br /><br />9. a carpenter<br /><br />10. a plumber<br /><br />11. a mechanic<br /><br />12. a decorator<br /><br />13. a stylist<br /><br />14. a sexologist<br /><br />15. a gynecologist<br /><br />16. a psychologist<br /><br />17. a pest exterminator<br /><br />18. a psychiatrist<br /><br />19. a healer<br /><br />20. a good listener<br /><br />21. an organizer<br /><br />22. a good father<br /><br />23. very clean<br /><br />24. sympathetic<br /><br />25. athletic<br /><br />26. warm<br /><br />27. attentive<br /><br />28. gallant<br /><br />29. intelligent<br /><br />30. funny<br /><br />31. creative<br /><br />32. tender<br /><br />33. strong<br /><br />34. understanding<br /><br />35. tolerant<br /><br />36. prudent<br /><br />37. ambitious<br /><br />38. capable<br /><br />39. courageous<br /><br />40. determined<br /><br />41. true<br /><br />42. dependable<br /><br />43. passionate<br /><br />44. compassionate<br /><br />WITHOUT FORGETTING TO:<br /><br />45. give her compliments regularly<br /><br />46. love shopping<br /><br />47. be honest<br /><br />48. be very rich<br /><br />49. not stress her out<br /><br />50. not look at other girls<br /><br />AND AT THE SAME TIME, YOU MUST ALSO:<br /><br />51. give her lots of attention, but expect little yourself<br /><br />52. give her lots of time, especially time for herself<br /><br />53. give her lots of space, never worrying about where she goes<br /><br />IT IS VERY IMPORTANT:<br /><br />54. Never to forget:<br /><br />* birthdays<br /><br />* anniversaries<br /><br />* arrangements she makes<br /><br />HOW TO MAKE A MAN HAPPY<br /><br />1. Show up naked<br /><br />2. Bring foodБоржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com156tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-59500636156957898662010-01-13T00:58:00.003+08:002010-01-13T01:50:48.366+08:00Алдартай хүний үг алтСурагч бүр сургуулиа өөрийн гэртэй зүйрлэж тэр тусмаа гэрээсээ эх эцэгийн хайрыг мэдэрдэг бол сургуулиас ирээдүйгээ мэдрэх тийм том бүр агуу гэж хэлж болохоор мэдрэмжийг мэдэрч, мэдрэхийн төлөө эрмэлзэх хэрэгтэй.<br /><br />Үнэ цэнэгүй зүйл өөрөө хүчгүй байдаг.<br /><br />БОЛОВСРОЛЫН ТҮВШИН НЬ ХАРИЛЦААГААРАА ИЛРЭНЭ.<br /><br /><br />П.Мөнхтуул<br />2010-01-12<br /><br />ЕКАТЕРИНБУРГ, ОХУБоржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-38604427266648533122009-09-13T02:33:00.000+08:002009-09-13T02:34:58.570+08:00Орчин үеийн "Сэгс цагаан богд"<span style="font-family: arial;font-size:100%;" >Нийслэл хотын<br />Нөмгөн хархүү та<br />Сайн байна уу<br />Хөдөө буйдын<br />Хүрэн бүсгүй би<br />Сайн байна<br />Намар та манай нутант<br />Намын сурталчилгаагаар ирэхдээ<br />Сэгс цагаан богдод<br />Сэрүүцэж халууцаж хонохдоо<br />Мөнхийн сайхан байлгах<br />Мөрийн хөтөлбөр танилцуулахдаа<br />Ардчилал ил тодтойгоо<br />Алив сайхныг аваад явчихвуу<br />Хуучин бүхнийг хална гээд<br />Хуй салхи үлдээчихэв үү<br />Ганган лоозонгоо<br />Ган зудаар сольчихов уу<br />Илтгэл тавихдаа гарамгай<br />Иллэг хийхдээ сурамгай<br />Нам томилсон түшмэл<br />Нас тогтсон таныг<br />Говийн тэмээчин бүсгүй<br />Горьдож харуулдсаар удлаа<br />Намар манайд хонохдоо<br />Намайг ганц түлсэн шүү<br />Домбон ёотон бишдээ хүнийг та<br />Долоох хазах дөхсөн шүү<br />Сээтэгнэж өөрөө өдчихөөд<br />Сэрүүнээр шөнийг өнгөрөөчихөөд<br />Баруун хаяанд тухалж<br />Зүүн орруу мөлхөж<br />Багийн даргаас ч ичихгүй<br />Зүггүй авир гаргаж<br />Барьдаг хаздаг нохой шиг<br />Хормой хавиар шургалж<br />Байдас даага бугуйлдах шиг<br />Хоолой хүзүүгээр оролдож<br />Байз гэсээр байтал<br />Балай юм шиг зүтгэж<br />Байдаг резин таслаж<br />Баахан хэрэг дэгдээчихээд<br />Нийслэл хотод очоод<br />Нарийн резин явуулна<br />Нээрэн шүү гэж хуурсаар<br />Намаржин та чадлаа<br />Удаж удаж нэг захий бичихдээ<br />Улаанбаатарт резин алга гэжээ<br />Уншаад ойлгохгүй таны захиаг<br />Уучлаарай гэж эхлээд<br />Уучлаарай гэж үргэлжлээд<br />Уучлаарай гэж төгсчээ<br />Эрхэм танй араас<br />Эрээд очъё уу гэтэл<br />Эрдэнийн тансаг өргөөнд чинь<br />Яваад оръё уу гэтэл<br />Бэрхшээл их байна<br />Бишүүрхэлч бас байна<br />Тэмээгээ унаад явбал<br />Тэрэгний замд хаагдах бол уу<br />Улаан хүрэн атанд мин<br />Улаан гэрэл хурцдах бол уу<br />Богдоо орхиод гарвал<br />Бодох юм бас байна<br />Нисэх дөхдөг тэрэгний чинь<br />Нефьт нь дуусвал яана<br />Есөн давхар харшийн чинь<br />Лифт нь гацвал яана<br />Хөдөө хүүхэн хараад<br />Хөөрхөн эхнэр чинь уурлавал яана<br />Хөөрөлдөх зав өгөлгүй<br />Хөөгөөд гаргавал яана<br />Уучлаарай найз минь<br />Улаанбаатар сайхан<br />Мэдэлтэнтэй танилцсан хүүхнүүд<br />Мисс болдог гэв үү<br />Минж булга өмсөөд<br />Мэндгүй зөрдөг гэв үү<br />бээнз Ландтай харчуул<br />Бэлээрээ гайхуулдаг гэв үү<br />Биржийн худалдаа эрхэлж<br />Биесээ хуурдаг гэв үү<br />Электрон бараа нь<br />Кабельтай гэв үү<br />Э-мейл явуулдаг<br />Компьютертэй гэв үү<br />Улаанбаатар сайхан<br />Улсын минь нийслэл сайхан<br />Арлын Японы хөгжилтэй<br />Америк долларын худалдаатай<br />Арван давхар харштай<br />Ардчилал даяарчлал лоозонтой<br />Бүдүүн торон цонхтой<br />Бүргэд төмөр хаалгатай<br />Бүсгүй охид нь нүцгэлсэн<br />Бэлхүүс таазандаа анхаарсан<br />Жигүүнэ даалимба моодноос гарсан<br />Жүжиг ший нь Монголоос гажсан<br />Жүрж ундаа цай болсон<br />Жүнз тулгаж цагыг өнгөрөөсөн<br />Улаанбаатар сайхан<br />Улсын минь нийслэл сайхан<br />Шанаган тогоонд хооллонхон<br />Шар айраг шимэнхэн<br />Караоке бааранд дууланхан<br />Кабелийн суваг үзэнхэн<br />Компанийн захирал таньтай<br />Контактлан суух нь<br />Хэнээс ч дутахгүй нэгэн жаргал бусуу<br />Топ модпель үзэнхэн<br />Поп дуу үглэнхэн<br />Диско бүжгэнд бүжинхэн<br />Виски шампаан буудууланхан<br />Харшийн ёолконд уригдаж<br />Дарстай ширээнд залагдаж<br />Градус өндөртэйгөөс нь залгиж<br />Хархүү чамтай эрхэлж<br />Хайлан дуулан суух нь<br />Харин ч нэг жаргал бус уу<br />Харь үгээр мэндэлж<br />Хариу хүлээлгүй сэмбэлзэж<br />Төсөл уралдаанд шалгарч<br />Тусламжийн мөнгөөр шагнуулж<br />Иллэг массажаар үйлчлүүлж<br />Ихэс дээдэстэй үерхэж<br />Бэлтэй таньтай сугадалцаж<br />Бээнз Лаандаар зугаалах нь<br />Биелшгүй нэгэн жаргал бусуу<br />Гэхдээ надад бэрхшээл их байна<br />Гэрээс холдох зав хомс байна<br />Хувьчлалаар авсан<br />Ижил хэдэн тэмээтэй<br />хулгайчаас хамгаалах<br />Илүү жаахан ажилтай<br />Худгийн ховоо татах<br />Эрийн үүрэгт ажилтай<br />Хувцасны оёо шаглах<br />Гэрийн үйлийн ажилтай<br />Ноос ноолуурын цагаар<br />Ногоон цай бор гурил<br />Жилийн хэрэгцээгээ хангаж<br />Шилийн богддоо суусаар<br />Цагийн шуурга сөрж<br />Цайны уур нүдэж<br />Ургац хадлан бодож<br />Унтах амрахаа мартаж<br />Богд уулаа шүтэнхэн<br />Борцтой цайгаа өргөнхөн<br />Таныг бодох завгүй<br />Тэмээ ботготой ноцолдож<br />Бүтээж болгохоор мэрийж<br />Бүсгүй заяатайгаа эвлэрч<br />Бусдын жишгээр амьдарч<br />Бурханы төөргөөр гэлдэрч явна<br />Би алзахгүй ээ<br />Зах хязгааргүй говийн<br />Захидлаа үүгээр дуусгая<br />Намдаа хүчин зүтгээрэй<br />Намайг тэгээд мартаарай<br />Баяртай найз минь баяртай </span>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-23859903901816168512009-04-23T21:00:00.000+08:002009-04-23T21:02:47.897+08:00Монголд хайртай хүн байдаг юм уу?Монголд хайртай хүн байдаг юм уу?<br /><br /><br />Монгол гэдэг үг хоёрхон гол утгатай. Нэгдүгээрх нь ази тивийн зүрхэнд орших сая таван зуун мянган километр квадрат хэмжээтэй үзэсгэлэнт сайхан газар нутаг. Хоёрдугаарх нь цөөхөн хэдэн монгол хүн. Монгол гээд хэлэхээр эсвэл хүн бодогдоно, эсвэл газар нутаг бодогдоно.<br /><br />Энэ нийтлэлийн гарчиган дахь асуултанд би Монгол гэдэг үгийг хоёрдахь утгаар нь асууж байгаа юм. Монгол хүнд хайртай хүн байдаг юм уу? Хариулахаасаа өмнө сайн бодоорой. Би бол байдаггүй гээд хариулчих гээд байгаа юм.<br /><br />Бодъё л доо... Хятадууд Монголчуудад хайртай юу? Үгүй. Оросууд? Бас л үгүй. Солонгосууд? Бүр ч үгүй. Тэгвэл Монголчууд Монголчууддаа хайртай юу? Би лав эргэлзэж байна...<br /><br />Хүний нутагт яваа Монголчууд яагаад бие биенийгээ муухай харж явдаг юм бэ? Хайртай болоод тэр үү? Хайртай болохоороо Хятад, Солонгосуудын гар хөл болж элэг нэгт ахан дүүсээ эмийг нь янхан, эрийг нь донор болгож зарах уу? Хүний наймаа нь хайраа илэрхийлж байгаа байдал уу?<br /><br />Саяхан болсон нэг хэргийг сөхье. Хоёр гуйлгачин хүүг нэг хүүхэн хоолоор дайлж л дээ. Гоё ч хоол авч өгч. Тэгээд "энэ амтлагч байгаан" гээд нэг нунтаг юм хоолонд нь хийчихэж. Хоёр хүү хоолоо идчихээд унтаад өгчээ. Нэг нь өглөө сэртэл нөгөөхийнх нь гэдэс доторыг яраад элэг, бөөрийг нь авчихсан байж... Хүүгийн амь ердөө л нэг аяга хоолны үнэтэй байсан юм уу? Нөгөө хайр чинь тэгээд энэ үү?<br /><br />Намайг бага байхад, ердөө аравхан жилийн өмнө маш их гуйлгачин хүүхэд байдаг байсан. Гэрийн хажуугийн траншейнд л гэхэд өсвөр насны 20 хүүхэд байдаг байсан. Одоо гудамжны хүүхдийн тоо цөөрсөн ч юм шиг. Шалтгааныг нь юу гэж бодож байна? Арай асрамжийн газрууд сайн ажиллаж байгаа гэсэн гэнэн бодолтой явдаг юм биш биз дээ? Асрамжийн газрууд ажлаа сайн хийж байгаа. Гэхдээ тэд хөрөнгө мөнгөний гачаалалаас болоод бүх гудамжны хүүхдийг асрарч чадахгүй гэдгийг та мэдэх үү?<br /><br />Миний төрсөн өдөр 12-р сарын 31-нд болдог. 10-р анги хүртлээ гэрийнхэнтэйгээ, түүнээс хойш найзуудтайгаа эдгээр өдрүүдэд би баярлаж өнгөрөөдөг. Доод тал нь л 10 хоног би төрсөн өдрөө тэмдэглэдэг. Зарим хүмүүсийн хувьд үнэртэж ч байгаагүй амттаныг идсэн, сонсож ч байгаагүй дарсыг би хангалттай уусан. Тэглээ гээд ямар өөрчлөлт гарав? Би таргалчихсан уу? Үгүй. Туранхай хэвээрээ л байна. Магадгүй нэг гуйлгачин хүүгийн бүтэн жил хоол авч идэх мөнгөөр би 10-хан хоног тансаглаад л... Одоо бодохоос ичиж байна.<br /><br />Монголыг тойрсон Монголчууд гэж байдаг. Хойшоогоо Тува, Халимаг. Баруун тийшээ Хазара Монголчууд. Урагшаагаа бол Дээд Монголчууд, Өвөр Монголчууд гээд л... Тэд жаргалтай амьдарч байгаа гэж та бодож байна уу? Хятадад бизнес хийх гэхээр Өвөр Монголчуудад зээл олгодоггүйг та мэдэх үү? Хятад хүнд бол ямар ч барьцаагүй зээл олгоно. Өвөр Монгол хүнд бол барьцаатай байсан ч зээл олдохгүй. Монголоор ямар ч аялгагүй цэвэр ярьдаг Дээд Монголчууд яаж Хятадуудад хавчигдан зовж амьдарч байгааг та мэдэх үү? Халимагийн ард түмэн эх хэлээ мартсан гэвэл яах уу? Миний ойлгож байгаагаар тэдгээр Монголчууд биднийг сайхан амьдруулахын тулд өөрсдийгөө хилийн цаана үлдээгээд, нэг ёсондоо өөрсдийгөө золиослон байж МОНГОЛ улсыг тусгаар тогтнуулсан. Монгол улсын хоёр сая зургаан зуун мянган хүнийг сайхан амьдруулах гэж бидний ойрын хамаатанууд ямар их золиос гаргаа вэ? Биднийг сайхан амьдаруулах гэж.<br /><br />Тэгээд бидний сайхан амьдарч байгаа нь энэ үү? Дэргэдэх хүнээ донор эсвэл янхан болгочихоод өөрсдөө тансаглаад л байх уу? Энэ тэгээд сайхан амьдрал мөн үү?<br /><br />Саяхан телевизээр 2 траншейны хүүхэд гарч байна лээ. Олон хүн үзсэн байх. Өглөө сэрээд, пүнкерүүдээр хэсч байгаад, энд тэндээс гуйлга гуйгаад олсон мөнгөөрөө 2 бэлэн гоймон авч идээд л унтдаг гэж ярьсан. Өдрийн норм ердөө л 2 гоймон. Миний ажигласнаар тэр хоёр хүүгийн нэг нь лав мундаг цэгцтэй ярьдаг хүүхэд байна лээ. Магадгүй, тэр хүү яваандаа уран илтгэгч ч болж магадгүй. Гудамжинд гуйлга гуйгаад сууж байгаа хүүхдүүдийн дундаас дэлхийн хэмжээний эрдэмтэн төрвөл яах уу? Эсвэл мундаг тамирчин гараад ирэх ч юм бил үү? Ирээдүйн олимпийн аврага маань ганц аяга хоолоор элэг, бөөрөө сольчихож байгаа юм биш биз дээ? Айн?<br /><br />Гэтэл бид шинэ жил, төрсөн өдөр гэх мэт бусад өдөртэй яг адилхан өдөр өчнөөн тансаглаад л... Би ичиж байна. Ойрын хэдэн жилдээ лав төрсөн өдрөө тэмдэглэхгүй байхаар би шийдлээ. Ямар идэж, ууж үзээгүй биш дээ? Мөнгөө цуглуулж байгаад ирээдүйн сэхээтэнүүдийг спонсорлох минь...<br /><br /><br />Жич: Сайхан сэтгэлт Монгол хүн таныг надтай санаа нийлээд эх орныхоо ирээдүй болсон хүүхэд багачуудад тусламжийн гараа сунгаарай гэж уриалж байна. Бас, хэрвээ хүсвэл миний энэ нийтлэлийг аль болох олон хүнд тараагаад өгөөрэй.<br /><br />From www.hi5.com mailingБоржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-90044841272406593092009-03-12T10:31:00.000+08:002009-03-12T10:41:16.862+08:00“ОЮУТОЛГОЙН ОРДЫГ ИЛ АРГААР АШИГЛАХ ТЕХНИК-ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДЭСЛЭЛ”-Д ХИЙСЭН ЭКСПЕРТИЙН ДҮГНЭЛТҮйлдвэр худалдааны яамны сайдын тушаалаар 2007 оны 9 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 248 дугаар тушаалаар Айвенхоу майнз Монголия инк компанийн мэргэжлийн багтай хамтран “Оюутолгойн ордыг ашиглах техник, эдийн засгийн үндэслэл” боловсруулах монголын ажлын хэсгийг байгуулсан боловч өнөөг хүртэл хамтарсан ажлын хэсэг ажиллаагүй байна. Харин Айвенхоу майнз Монголия инк компани энэхүү Оюутолгойн ордыг ашиглах техник, эдийн засгийн үндэслэл”-ийг дангаараа боловсруулж Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлд шинжээчийн дүгнэлт гаргуулж, хэлэлцүүлэхээр 2007 оны 11 дүгээр сард хүргүүлсэн байна. Тус компани нь 1997-2005 оны хооронд Оюутолгойн бүлэг ордод эрэл, хайгуулын ажил гүйцэтгэж нийт 183.39 тэрбум төгрөгийн зардал гаргаснаас Өмнөд Оюу ордын судалгаанд 82.5 тэрбум төгрөг зарцуулжээ. Оюу толгойн бүлэг орд нь Өмнөд оюу, Баруун өмнөд оюу, Төв, Завсрын, Хойд Хюго, Өмнөд Хюго гэсэн үндсэн хэсгүүдээс бүрддэг юм байна. Эдгээрээс Өмнөд оюу, Баруун өмнөд оюу, Төв, Завсрын хэсгүүдийг нэгтгэн Өмнөд Оюу орд гэж нэрлэн энэхүү ТЭЗҮ-ийг бичсэн байна гэж ойлгогдож байна. Өмнөд Оюу ордод 2005 онд баттай/А/ болон бодитой зэргээр/Б/ 930 сая тн хүдэр, 4,029 сая тн зэс, 236,4 тн алтны нөөц батлуулсан байна. Боломжтой нөөцийг /С/ 266.82 сая тн хүдэр, 0.907 сая тн зэс, 61.27 тн алт гэж тогтоосон байна. Энэ үед Хюго Даммит ордын /Хойд, Өмнөд Хюго/ бодитой нөөцийг 581.3 сая тн хүдэр, 11.8 сая тн зэс, 236.98 тн алт, боломжтой нөөцийг 1162.0 сая тн хүдэр, 12.6 сая тн зэс, 270.88 тн алт байна гэж тогтоосон боловч батлуулаагүй. Үүнээс үзвэл нийт Оюу толгойн ордын батлагдсан болон батлагдаагүй нийт нөөц 2940.12 сая тн хүдэр, 29.336 сая тн зэс, 805.45 тн алт болж байна гэжээ. Энэхүү материал нь Тайлангийн хураангуй, Хайгуулын лицензийн талбайн тухай ерөнхий мэдээлэл, Хайгуулын талбайн геологийн тогтоц, Хайгуулын ажлын аргачилал ба гүйцэтгэсэн ажлын хэмжээ, Ордын хүдрийн найрлага, технологийн шинж чанар, Хүдрийн талбайн гидрогеологийн нөхцөл, Ашигт малтмалын ордын нөөцийн тооцоо, Ашиглалт-ашигт малтмалын ордын уул техникийн нөхцөл, Орд газрын ашиглалт, Байгаль орчны болон геоэкологийн үнэлгээ, Дүгнэлт гэсэн 11 бүлгээс бүрэлдэж байна. Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутагт орших Оюу толгойн зэс-алтны орд газрын геологийн эрэл, хайгуулын ажлыг Айвенхоу майнз Монголия инк ХХК нь ... оноос эхлэн хийж Өмнөд Оюутын хэсгийн нөөцийг тооцож геологийн нарийвчилсан хайгуулын ажлын тайланг Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлийн 2007 оны ... хуралдаанаар хэлэлцүүлж нөөцийг Монгол Улсын нөөцийн санд бүртгэж авсан байна. Тус компанид нь Оюутолгойн ордыг ашиглах ...А тусгай зөвшөөрлийг 2003 оны 12 дугаар сарын 23-нд олгожээ. Үүнээс хойшхи дөрвөн жилийн хугацаанд ордыг ашиглах техник-эдийн засгийн тоцоог хэд хэдэн хувилбараар хийсэн нь Монгол улсад мөрдөж байгаа заавар, журмын шаардлагыг хангахгүй, ордыг ашигласнаас гарах эдийн засгийн үр ашгийн тооцоог бодитоор тусгасан хувилбар тооцоог боловсруулаагүй байна. Эдгээр техник-эдийн засгийн тооцоонуудтай талаар өмнө нь байгуулагдаж байсан шүүмж, дүгнэлт өгөх ажлын хэсэг танилцаж санал, зөвлөмжийг тухай бүрд нь өгч байсан. Эдгээр дүгнэлт, санал, зөвлөмжийг техник, эдийн засгийн үндэслэлд хэрхэн тусгасаныг жичид нь дахин нухацтай авч үзэх шаардлагатай байж болох юм. Оюу толгойн ил уурхайн ТЭЗҮ-ийн төсөлд барилгын болон үйлдвэрийн ажилчдыг байрлуулах 2000 хүний багтаамжтай орон сууцны тосгон байгуулахаар тусгагдсан байна. Тийнхүү Оюу толгойн хотхон нь тийм цөөхөн хүнтэй байхаар тооцож байгаа нь уг ТЭЗҮ-ийн төслийн VIII.15.1 Боловсон хүчний зохион байгуулалт хэмээх зүйлд бичсэнээр бол Оюу толгойн ажиллагсад нь ээлжээр, явуулын журмаар ажиллаж байх явдлаас шалтгаалж буй бололтой юм. Тухайлбал, Монголд байх нийт мэрэгжлийн боловсон хүчин болон бусад дотоодын ажиллагсадын 50 орчим хувь нь Улаанбаатарт байрлах, үлдсэн хэсэг нь Даланзадгад болон говийн бусад суурин газарт байх, уурхайн ажилчид уурхай дээр байрлах ба ээлжийн журмаар ажиллана гэж заасан байна. Мөн энэ зүйлд ахлах менежерүүд 5 хоног ажиллаад Улаанбаатар руу буцаж байх, гадаадын иргэд 6 долоо хоног ажиллаад 2 долоо хоногийн хугацаагаар нутагтаа буцах, Монголын ажилчид 14 хоног ажиллаад 7 хоног гэртээ буцаж амарч байхаар дурьджээ. Энэ байдлаас Оюу толгойн хотхон нь үйлдвэрийн ажиллагсадын нийтийн байр төдийхэн байхаар төлөвлөж байгаа юм болов уу гэсэн сэтгэгдэл төрж байна. Ер нь хагас зуун жил шахамын урт хугацаанд ажиллах томоохон үйлдвэрийн цогцолборт ажиллагсад нь байнга л гэр бүлээсээ хол, явуулын байдалтай ажиллаж амьдрах нь хүмүүсийн амьжиргаанд төдийлэн тохиромжтой арга биш байж болох юм. Оюу толгойн ордын үндсэн үйлдвэрлэлийг дагалдан дэд бүтцийн, үйлчилгээний болон бусад үйлдвэрлэлийн газрууд үүдэн бий болох тул аажимдаа нилээдүй олон тооны хүн амтай томоохон хот бүрэлдэнэ гэж үзэж хот төлөвлөлтийн асуудалд анхаарах нь зүйтэй болов уу. Айвенхоу майнз Монголия инк ХХК-ний боловсруулж, Үйлдвэр, худалдааны яаманд /Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлд/ ирүүлсэн “Өмнөт Оюутыг ил аргаар ашиглах техник эдийн засгийн үндэслэл”-тэй /цаашид ТЭЗҮ гэж товчлох/ танилцаж дараах шүүмжийг өгч байна. 1. Техник-эдийн засгийн тооцооны иж бүрдэл, монгол улсад мөрдөгдөж байгаа заавар, журмыг мөрдлөг болгосон эсэх талаар “Ашигт малтмалын тухай” хуульд заасны дагуу Монгол улсын геологи, уул уурхайн асуудалыг хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагад хэлэлцүүлэхээр Айвенхоу майнз монголия инк компанийн боловсруулж монгол хэл дээр орчуулсан ТЭЗҮ нь техник-эдийн засгийн үнэлгээний хэмжээнд хийсэн байна. Энэ ажлыг монгол улсад мөрддөг стандарт, шаардлагын дагуу бол ТЭЗ үндэслэл гэж үзэх үндэслэлгүй бөгөөд харин техник-эдийн засгийн үнэлгээ эсхүл тооцоо гэж нэрлэж болох юм. Өнөөгийн мөрдөгдөж байгаа заавар, журмаар энэхүү тооцоо нь анхан шатны техник эдийн засгийн судалгаа гэж ойлгогдохоор байна. Энэхүү техник-эдийн засгийн тооцоо нь Өмнөт Оюутын техник-эдийн засгийн үндэслэл, ил уурхай, 213 хуудас тайлбар бичиглэл, ТЭЗҮ-ийн хүснэгт, зураг хавсралтууд (ихэнх нь хуудасны дугааргүй) гэсэн хоёр боть тайлангаас бүрдэл болжээ. Тайлбар бичиглэл, хавсралт нь тайлангийн хураангуй, лицензийн тухай мэдээлэл, дүгнэлт, ашигласан хэвлэл зэргийг оруулсан 12 хэсэг, бүлэгтэй бөгөөд эдгээрийг хасвал 8 үндсэн бүлэг хэсгээс бүрдэнэ. Уурхайн нөөц, түүнийг ашиглах арга технологи, үйлдвэрийн гол бүрэлдэхүүн хэсэг болсон хүдрээс баяжмал боловсруулах, металл зэс, алт ялгах технологи, тэдгээрийн үйлдвэрийн онцлог, инженерийн барилга байгууламжийн шийдэл, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх процесс, эдийн засгийн тооцоонд шүүмж өгөхөд анхаарлаа хандууллаа. Энэхүү эдийн засгийн тооцоог, монгол улсад мөрддөг стандарт, зааврын дагуу бол урьдчилсан хайгуулын дараа нарийвчилсан хайгуулыг үргэлжлүүлэх эсэх, улмаар тухайн үйлдвэрийн ач холбогдлыг тодорхойлох, нөөцийн тооцооны параметрүүдийг үндэслэх зорилгоор боловсруулдаг кондицийн техник-эдийн засгийн илтгэлтэй жишиж болох авч, зарим бүрэлдэхүүн хэсгийн хувьд хагас дутуу, орхигдсон зүйлс нэлээд байна. Үүнд: 1. Захын агуулын буюу NSR-ийн олон хувилбарын тооцоо байхгүй, 2. Үйлдвэрийн хүч чадлын үндэслэл хангалтгүй, оновчтой биш, 3. Ил уурхайн оновчтой гүн буюу хөрс хуулалтын коэффициентийн үндэслэл хангалттай биш, 4. Хүдрийн баяжигдах чанарыг тодорхойлох зорилгоор авсан технологийн дээжийн нөлөөлөх чадварын тухай, түүний технологийн паспортийн талаар тайлбар байхгүй, 5. Захын агуулын олон хувилбарын болон эцсийн бүтээгдэхүүний хувилбарууд, үр ашгийн талаар хийсэн эдийн засгийн дэлгэрэнгүй тооцоо байхгүй зэргээр тайлбарлагдана. Экспертийн дүгнэлт гаргуулахаар өгсөн тайланд нөөцийн тооцооны зүсэлт, план зургууд, уурхайн болон бусад объектүүдийн зураг огт хавсрагдаагүй байна. Шинжээчдийн хүсэлт, шаардсанаар нөөцийн блокчлол бүхий хэвтээ хавтгайд буулгасан уурхайн план зурагтай танилцсан болно. Харин эдийн засгийн дэлгэрэнгүй тооцоог шаардсан боловч, хэдэн жилийн өмнө хийсэн бүрэн гүйцэд биш, дутуу хуучин тооцоог өгсөнийг тэмдэглэж байна. Өмнө шүүмжлэгчдийн 2005 оноос хойш Оюутолгойн ордыг ашиглах эдийн засгийн тооцоо, судалгааны ажлуудтай танилцаж өгсөн зөвлөмж, саналыг тэрбүрчлэн тусгаж ажиллаагүй учир түрүүнд гаргасан алдаа, дутагдалыг давтсан байна. энэхүү ТЭЗҮ нь иж бүрдэл болоогүй, зарим гаргалгаа, үндэслэл нь дутуу дулимаг, эргэлзээтэй байгаа учрыг хойно дэлгэрүүлж тайлбарлах болно. Тайлангийн 7 дугаар хуудсанд: “...судалгааны объектүүдийн техник-эдийн засгийн үндэслэлийн түвшинд хүргэж судлах боломж бүрдээгүй байна.” гэсэн нь энэхүү ТЭЗҮ боловсруулагчид бидний дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрч байна гэж үзэж болох юм. Монгол улсад нөөцийг улсын бүртгэлд авахын тулд тодорхой заавар стандартын дагуу хайгуулын явцад техник эдийн засгийн илтгэл буюу түр кондиц, хайгуул дууссаны дараа техник эдийн засгийн үндэслэл буюу байнгын кондиц боловсруулдаг 2 шатны эдийн засгийн үндэслэл хийдэг юм. Шинжээчдийн ойлгосноор энэхүү цогцолбор төлөвлөгөө нь эрлийн ажил дууссаны дараа хийдэг техник эдийн засгийн төсөөлөл тооцооны үе шатны ажилтай дүйж байна. Өөрөөр хэлбэл энэхүү цогцолбор төлөвлөгөө нь “Фийзплит стад” ч биш, “прифийзплит стад” ч биш тэдгээрийн өмнөх үе шатны эдийн засгийн үнэлгээтэй дүйж байна. 2. Техник-эдийн засгийн тооцооны боловсруулалтын онцлог, мөн чанар, агуулгын талаар. Энэхүү техник-эдийн засгийн тооцоо нь 2005 онд ордыг ашиглах цогцолбор төлөвлөгөө (ОАЦТ) нэртэйгээр хийсэн ажлын нэг хэсэг бөгөөд тэхдээ ил уурхайн нөөцийн тооцоог нь дахин нарийвчилж, уурхайн параметрүүдтийг тодотгон тооцоолжээ. Хайгуулын ажил дуусаагүй, энэ ордын (Оюутын хэсэг ба Хюго Даммитын хэсэг) нөөц нь тогтоогдоогүй байхад эдийн засгийн ерөнхий потенциалыг тодорхойлох зорилгоор АММИ компанийн захиалгаар энэ ажлыг боловсруулжээ. 2007 оны 8 дугаар сарын сүүлч, 9 дүгээр сарын эхний өдрүүдэд Монгол улсын ҮХЯ-ны сайдын тушаалаар ТЭЗҮ боловсруулах монголын хэсэг ба АММИ компанийн хамтарсан ажлын хэсгийг байгуулсан боловч, АММИ компанийн зүгээс энэ байдлыг үл хайхарч, зөвхөн АММИ компанийн талаас дангаараа боловсруулсан техник эдийн засгийн тооцоог хийжээ. АММИ компанийн зүгээс техник эдийн засгийн тооцоог хийхдээ ингэж хариуцлагагүй хандсан нь, урд өмнө 4 жилийн турш хийсэн алдаагаа дахин давтаж, монгол улсын эдийн засгийн хөгжилд онцгой ач холбогдолтой төдийгүй, дэлхийд томд тооцогдох энэ ордын эдийн засгийн ач холбогдлыг тодорхойлохдоо, зөвхөн монгол улсад үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа гадаадын нэг компанийн эрх ашгийг онцгойд үзэж, монгол улсын эрх ашгийг хоёрдугаарт тавьж, монгол улсын үндсэн хуулийн 6.1 ба 6.2 дугаар заалтыг зөрчсөн байна. Одоогоор нөөц баялаг нь 32 тонн зэс, 1000-аад тонн алтаар үнэлэгдээд байгаа Оюутолгойн орд бол монголын ард түмний, нийтийн өмч, энэ өмчийг захиран зарцуулах эрхийг төр эдлэх ёстой. Гэтэл Монгол улсын Үндсэн Хууль, Газрын хэвлийн хуулийн холбогдох заалтуудыг зөрчин энэ өмчийг гадаадын нэг компани өөрийн эрх ашигт зохицуулсан бодлогоор Оюутолгойн ордыг ашиглах техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж, түүнийгээ монгол улсын Засгийн газарт тулган, үүний дагуу боловсруулсан хөрөнгө оруулалтын гэрээ буюу энэ компанид онцгой эрх эдлүүлж, монгол улсын эрх ашгийг умартуулсан гэрээгээр ордыг ашиглах асуудлыг шийдвэрлэх гэж удаа дараа оролдож байгаа нь олон улсын эрх тэгш хамтын ажиллагааны эрх зүйн хэм хэмжээнд ч, монголын ард түмний эрх ашигт ч үл нийцнэ гэдэг нь ойлгомжтой байна. 3. Оюутын хэсгийн нөөцийн талаар. Аливаа ордыг ашиглах үндэслэл нь баттай тогтоогдсон нөөцтэй байх ёстой. Нөөцийг тогтооно гэдэг нь эрх зүйн болоод техник, технологи, эдийн засгийн олон талын шалгуур, дүрэм, журам, заавар, стандартын нөхцөл, шаардлагыг хангах ёстой. Оюутолгойн ордын хувьд эдгээр нөхцөл, шаардлагыг үндсэндээ, хангасан (бүрэн дүүрэн 100 хувь хангасан гэж бас үзэж болохгүй) нөөц нь Оюутын буюу ил уурхайн хэсгийн нөөц юм. Энэ нөөц нь Оюутолгойн их ордын (Оюутолгойн хэсгүүд болоод Хюго Даммитын хэсгүүд) геологи хайгуулын ажлаар тогтоогоод байгаа нийт нөөц баялгийн дөнгөж 13 хувь болж байна. Ийм хэмжээний нөөц баялагд тулгуурлаж, ордыг иж бүрэн үнэлэх, тэр тусмаа техник эдийн засгийн нарийвчилсан үнэлгээ хийх боломжгүй билээ. Энэ нь монгол улсад ч, канад улсад ч мөрдөгдөж байгаа нөөц баялгийн тухай, техник эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах дүрэм, журам, стандарттай нийцэхгүй байгаа юм. Эрх бүхий байгууллагын шаардлагаар Айвенхоу майнз Монголиа инк компаний боловсруулсан энэхүү техник эдийн засгийн үндэслэл нь тооцоог боловсруулахад тавигдах нөхцөл, шаардлага, стандарттай хэрхэн нийцэж байгаа талаар дараах дүгнэлтийг өгч байна. Үүнд: • Тайлангийн 115 дугаар хуудасанд нөөцийн тооцоог NSR-ийн ба эквивалентийн гэсэн 2 аргаар хийсэн гэсэн тайлбар бий. Харин хоёрдахь хувилбараар хийсэн тооцооны үр дүн, аргачлал тооцоонд байхгүй, өөрөөр хэлбэл тооцоог нэг л арга, аргачлалаар хийсэн гэж ойлгогдож байна. • NSR-ийг 3.24-3.59 гэсэн утгаар авсан ба үүний үндэслэл, гаргалгаа алга байна. • Cut-off-grad-ийн олон хувилбар тооцоо байхгүй, зэсийн үнийн нэг хувилбартай, энэ үнэ нь харьцангуй доогуур байсан 1987-2003 онд үнэд тулгуурлаж түүнийг үндэслэсэн нь гол дутагдал төдийгүй, зарчмын алдаа байж болох юм. Үүнээс зайлсхийх нэг арга бол үнийн болон Cut-off-grad-ийн олон хувилбарыг тооцоож тэр болгонд харгалзсан техник эдийн засгийн тооцоо хийж түүнээсээ оновчтой хувилбарыг нь сонгох Монгол улсад мөрддөг заавар журам, стандартын нэг гол шаардлагыг энэхүү ТЭЗҮ-д орхигдуулжээ. • Оюутын хэсгийн ил аргаар ашиглах нөөц нь Хюго Даммитынхтай харьцуулбал ядуу юм. Тайлангийн 2 дугаар ботид ордод хийсэн геологийн судалгааны үр дүн буюу өрөмдлөгөөр тогтоосон хүдрийн биетүүдийн сорьцлолтын үр дүнг хавсаргажээ. Өмнөт Оюутын Техник эдийн засгийн үндэслэл нэрийн дор 2007 оны 10 дугаар сард боловсруулсан Хавсралт В буюу нийлмэл өгөгдлийн жагсаалт нэртэй 81 хуудсанд өрөмдлөгийн ажлын үр дүнд тогтоогдсон хүдэр дэх зэс, алтны агуулгыг жагсааснаас үзвэл, үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг болсон зэсийн агуулга 1,2,3,4... зэрэг бүхэл утгаар илэрхийлэгдэж байгаа нь маш өндөр агуулгыг зааж байна. Гэтэл Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцсэн нөөцийн агуулга нь эдгээрээс олон дахин бага буюу 0,48-0,58 хувь байгаа нь энэ тооцоонд нөөцийг буруу тооцсон байж болзошгүй, эсхүл Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлд хуурамч материал өгсөн гэсэн дүгнэлтэд хүргэж байна. • Уг ТЭЗҮ-ийн материал нь давхардал ихтэй, үндсэн үйлдвэрлэлийн хүчин чадал, дэд бүтэц, санхүү, эдийн засгийн холбогдолтой асуудлууд хэд хэдэн бүлэг зүйлд дахин давтан бичигдсэн учраас хуудасны тоо нь зохиомолоор олон болсон, уншиж танилцахад их цаг зарцуулж байна. Эл байдлаас үзэхэд, хэд хэдэн хүн бүлэг, зүйлээр нь хуваан авч боловсруулсан хэсэг бусаг материалыг хэн нэгэн хүн нэгтгэн боловсруулаагүй юм уу гэсэн сэтгэгдэл төрж байна. Тийм учраас энэхүү техник-эдийн засгийн үндэслэлийн бүтцийг (бүлэг, зүйлийн) эмхлэн, дэс дараалалыг зөв зохистой болгох, давхардлыг арилгах шаардлагатай байна. • Энэхүү материалд үг хэллэг, нэр томьёо, найрлага зүй, хүснэгт диаграммын хувьд ойлгомжгүй зүйлс олонтой тааралдаж байна. Жишээ нь : “капитал зардал” гэснийг хөрөнгө оруулалт гэж таамаглахад хүрч байна. Мөн “Өнөөгийн цэвэр үнэ”, “Өгөөжийн дотоод төвшин”, “Өрийн санхүүжүүлт”, “Өрөө төлөх харьцаа”, “Өрийг санхүүжүүлэх дээд хэмжээ”, “Уурхайн хүрээн дэх нэгтгэл”, “зардлын нэгтгэл”, нөөцийн нэгтгэл” гэх мэтийн ойлгомжгүй буюу оновчтой бус нэр томьёо олон байна. Уг нь аливаа банкнаас авах хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн эх үүсвэрийг “зээл” гэдэг болохоос “өр” гэж нэрлэдэггүй. Харин зээлийг төлөх хугацаа хэтэрвэл өр болж хувирдаг. • Зарим хүснэгтийн дээд талд “Татварын өмнөх”, “Татварын дараахь” гэсэн байгаа нь чухам татварын өмнөх юумуу, дараах юу юм бэ гэдэг нь ойлгомжгүй байна. Мөн зарим хүснэгтийн үзүүлэлтүүд нь хэмжих нэгжгүй байна. Түүнчлэн тоо хэмжээ нь үл мэдэгдэх, ойлгомж муутай диаграмм ч тааралдаж байна. 4. Ил уурхайгаар ашиглах арга технологийн талаар. Ил уурхайн хил хязгаар, гүн нь хөрс хуулалтын оновчтой коэффициентээр тодорхойлогддог нь олон улсад мөрддөг жишиг юм. ТЭЗҮ-д ил уурхайн оновчтой параметрүүдийг үндэслэсэн тооцоо, судалгаа хангалтггүй байна. Монголд мөрддөг заавар, журмын дагуу бол ил ба далд уурхайн хил заагийг, олон хувилбарын эдийн засгийн тооцооны үндсэн дээр тодорхойлдог. Ийм тооцоо, үндэслэл байхгүй байгаа нь ил уурхайн хил хязгаар, гүнийг тодорхойлсон байдалд эргэлзээ төрүүлж байна. Монголд мөрддөг стандартаар геологийн нөөц, барууны стандартаар бол “in city” нөөцийг энэ тайланд тусгаж өгөөгүйгээс чухам аль хир нөөц ил уурхайн гадна үлдэж, тэдгээрийг ил аргаар хэрхэн ашиглах судалгаа, дүгнэлт тодорхой бус байна. Ил уурхайн загварыг гаргахдаа NSR-ээр үндэслэсэн боловч, энэ нь уурхайн хаалган дээрх баяжмалд төлөгдөх орлого гэж тайлбарлаад, энэ параметрийг тодорхойлоход баяжмалын гарц, хайлуулалтын суутгал, баяжмал тээвэрлэлт, хайлуулах үйлдвэрийн боловсруулалт, цэвэршүүлэлтийн төлбөр, хортой хольц, байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийг тухай тайлангийн 121 дэх хуудсанд өгүүлжээ гэж ойлгогдож байна. Харамсалтай нь, эдгээр параметрийг чухам ямар тодорхой утгаар авсан тайлбар, тодорхойлолт байхгүй байна. Тайлангийн 119 дүгээр хуудсанд ил уурхай цаашид ихээхэн гүнзгийрэх тутам доголуудын тогтвортой байх налуугийн ерөнхий өнцгийн тооцоо харагдахгүй байна. Жишээлбэл: өгөршсөн агуулгатай дээд доголын хувьд тогтвортой өндрийн хэмжээг нийт 60 м өндөр бүхий тус бүр нь 15 м-ийн өндөртэй 4 догол байна гэжээ. Үүнд догол бүрийн талбайн өргөн тодорхойгүй байна. Гэтэл 112 дугаар хуудсанд ерөнхийдөө налуугийн нийтлэг зааварт 15 м-ийн өндөртэй стандарт доголд 6-12 м-ийн өргөнтэй аюулгүйн давцангуудыг хийж өгөхөөр тусгасан гэжээ. Эндээс үзэхэд Өмнөт оюутын ил уурхайн доголуудын тогтвортой байх ерөнхий налуугийн өнцөг хэд байх нь тодорхойгүй гэж дүгнэж болохоор байна. Тайлангийн 121 дэх хуудсанд “Блок загварт зөвхөн хэмжиж тогтоосон болон өндөр магадлалтай гэж ангилагдсан нөөц баялгийг л ил уурхайн оновчлол болон үйлдвэрийн цаг хугацааны төлөвлөлтийг гаргахад ашигласан. Боломжит нөөцийг хөрсөнд тооцсон” гэжээ. Нөөцийг буюу резервийг хөрсөнд тооцсон гэдэг нь ойлгогдохгүй байна. Нөөц л юм бол эдийн засгийн үр ашигтай байх ёстой. Мөн 122 дугаар хуудсанд ил уурхайгаар ашиглах үеийн бохирдолтын талаар тайлбар хийгээд “10 м-ээс бага “өргөнтэй” бүх дэл судлыг бохирдолд оруулсан. Тэг, түүнээс дээш агуулгыг тооцоонд .... “ хамруулсан тухай өгүүлжээ. Уг нь монголд мөрддөг заавар, журмын дагуу бол, техник эдийн засгийн үндэслэлийн тооцоонд бохирдолтын хувийг тооцоолж гаргадаг билээ. Ашиглалтын үеийн энэхүү гол параметрээс болж бүтээгдэхүүний чанарт хэрхэн нөлөөлдөг нь хэн бүхэнд ойлгомжтой. Ер нь бохирдолтын хувь хэмжээ яг хэд байгааг тооцож гаргах ёстой, ядахдаа 0 агуулгатай хүдрийн зузаан хэд болох мөн хоосон чулуулгатай дэл судлын хэмжээ зэргийг кондиц хэмээх шаардлагаар тодорхойлдог нь монголын нөхцөлд хэвшсэн зүйл мөн. Энд тэмдэглэхэд монгол улсад мөрддөг заавраар бол уурхайн хаягдлыг ч тусад нь тооцдог, зарим тохиолдолд үүнийг тодорхойлоход тусгайлан тогтоосон норм, нормативыг хэрэглэдэг. Харин энэхүү ТЭЗҮ-д хийсэн хаягдлын тооцоо үндэслэлийг олж үзсэнгүй. Уурхайд 42 м3 шанагтай 3 экскаватор, мөн хүдэр тээвэрлэх 220 тонн даацтай өөрөө буулгагч автомашинуудыг хэрэглэхээр авсан боловч, тэдгээрийн хүч чадлын үндэслэл-тооцоо тайлбар бичиглэлд байхгүй байна. 130 дугаар хуудсанд “Тоног төхөөрөмжийн тооцоог Засвар үйлчилгээний гэрээлэгчдийн тендерийн процессын дүнд тоног төхөөрөмж нийлүүлэгчдийн гаргаж өгсөн өгөгдөл, техникийн үзүүлэлтэд суурилж гүйцэтгэсэн” гэжээ. Уурхай, түүний проект, тоног төхөөрөмжийн сонголтыг зөвхөн үйлдвэрлэл зураг төслийн, эсхүл судалгааны байгууллага л гаргадаг. Түүнээс өнөөгийн Айвенхоу майз моголиа инк компаний засвар үйлчилгээний байгууллага энэ чухал үзүүлэлтийг гаргана гэдэг нь монголд мөрддөг заавар, журамтай харшилж байна. Таллак программ ашиглан энэ тооцоог хийсэн гэх боловч түүний үр дүнг тайлбар бичиглэлд хавсаргаагүй байна. 126 дугаар хуудсанд Ил уурхайн ашиглалтын хугацааг, өдөрт 85000 тонноор авахад 29 жил болж байгаа аж. Аажмаар далд уурхайн хүдрийг ил уурхайн хүдэртэй хольж, дундажлах (жигдрүүлэн дундажлах) замаар үйлдвэрийн үр ашгийг дээшлүүлэх тухай өгүүлжээ. Энэ хандлага нь ордыг ашиглах үр ашгийг дээшлүүлэх гол үзэл баримтлал бөгөөд нэг талаас ил уурхайг дангаар нь авч үзэж болохгүй, нөгөө талаас Оюут ба Хюго Даммитыг хамтад нь авч үзэж байж л энэ ордын эдийн засгийн үр ашгийн тухай бодит дүгнэлт хийж болно гэсэн дүгнэлтэд хүргэж байгаа юм. Энэ нь нөгөө талаас Ил уурхайг ашиглах ТЭЗҮ-ийг тусад нь хийх нь ямарч утгагүй зүйл гэдгийг нотлох бас нэг баримт гэж үзэхэд хүргэж байна. Бага агуулгатай хүдрийг зөвхөн 25-30 дахь жилд ашиглахаар (134 дүгээр хуудас) төлөвлөсөн нь үндэслэл муутай бөгөөд харин тооцоонд авсан үнийн хязгаараас төдөн хувиар давсан тохиолдолд ашиглана гэвэл зах зээлийн зарчимд нийцэх байсан бус уу. 136 дугаар хуудсанд ашиглалтын 17 дахь жилд дизель экскаватор худалдаж авна гэснийг тооцоогоор харуулаагүй байна. Ил уурхай нь 30-аад жил ажиллах юм байна. Энэ хугацаанд жилд олборлох, боловсруулах хүдрийг 140-143 хуудсанд, 28-29 дүгээр хүснэгтээр үзүүлжээ. 30-аад жилийн турш жилд 31-35 сая хүдэр олборлохоор төлөвлөсөн нь хүч чадлыг харьцангуй тогтвортой байлгах, улмаар үйлдвэр жигд ажиллах зарчмыг хэрэгжүүлэх боломжийг олгож байна. Харин таваарын хүдэр дэх агуулга харьцангуй хэлбэлзэл багатай байхад жил бүр гаргах баяжмалын хэмжээ өөр хоорондоо ихээхэн ялгаатай байгааг дээрх хүснэгтээс ажиглаж болно. Жишээлбэл, 3 дахь жилд 0,59 хувийн зэсийн агуулга бүхий 31,025 сая тонн хүдэр олборлоход 24,69 хувийн зэсийн агуулгатай 536 мянган тонн баяжмал үйлдвэрлэж байхад, 9 дэх жилд 0,56 хувийн зэсийн агуулгатай 34,869 мянган тонн хүдэр олборлож, 24,88 хувийн зэсийн агуулгатай 1173 мянган тонн баяжмал буюу боловсруулсан хүдэр, түүний агуулга нь төдийлөн өөрчлөгдөөгүй байхад үйлдвэрлэсэн баяжмал нь өөр хоорондоо 2 илүү дахин зөрөөтэй байгаа нь ойлгогдохгүй байна. Баяжмалын тооцоог бид өөрсдийн аргачлалаар шалган үзэхэд ийм их зөрөө гарахгүй байгаа юм. Тэхдээ зарим анхдагч үзүүлэлт тодорхой биш учраас бид өөрсдийн тооцоог энд өгүүлсэнгүй. Энэ бүхэнтэй шууд уялдаад жил бүр гаргах металл зэсийн хэмжээ ч мөн өөр хоорондоо эрс өөрчлөлттэй байна. Тухайлбал, эхний 10 жилд, жилд 128-246 мянган тонн зэс үйлдвэрлэхээр төлөвлөжээ. 11-30 дахь жилүүдэд жилд 88-140 мянган тонн зэс үйлдвэрлэхээр тусгагдсан байна. 29 дүгээр хүснэгтэд, 25 ба 30 дахь жилд, жилд үйлдвэрлэх бүтээгдхүүний хэмжээ асар их байна. Энэхүү ил уурхайн техник эдийн засгийн үндэслэл гэж нэрлэсэн тайлан нь 2005 онд боловсруулсан Оюутолгойн ордыг ашиглах цогцолбор төлөвлөгөөнд тулгуурласан бөгөөд энэхүү баримт бичиг, хожим нь Монгол улсын Засгийн газар ба АММИ компанийн хооронд байгуулах хөрөнгө оуулалтын гэрээний үндэс болсон юм. ОАЦТ-ний агуулга мөн чанарын тухай, эрх зүйн талаас нь ч, техник-эдийн засгийн тооцооны бодит байдлын талаас нь ч бид үнэлэлт, дүгнэлтээ нэгэнт гаргасан учир энд дэлгэрүүлж нурших шаардлагагүй. Харин ил уурхайн төлөвлөлттэй холбоотой нэгэн баримтыг энд арай дэлгэрүүлж авч үзэх шаардлагатай болж байна. Оюутолгойн ордыг эзэмшихэд монголын талын онцгой анхаарал тавих гол асуудал бол жил бүр тус үйлдвэрээс гарах бүтээгдхүүний тоо хэмжээ бөгөөд үүнийг хөрөнгө оруулалтын гэрээнд яаж тусгасныг доор хуулбарлан үзүүлэв. “Талууд доорхи зүйлийг зөвшөөрөв. Үүнд: 3.3.1 Энэхүү Гэрээ хүчин төгөлдөр болох өдөр боловсруулсан байсан Оюу Толгой ордыг ил уурхайн хэсгээс олборлох, боловсруулах ашигт малтмалын тухай техник, эдийн засгийн үндэслэл болон Оюу Толгой ордын далд уурхайн хэсэгт хайгуул, үнэлгээний урьдчилсан тооцоонд үндэслэн Хөрөнгө оруулагч нь Оюу Толгой ордын ил, далд уурхайн хэсгээс үйл ажиллагааныхаа эхний гучин (30) жилд дор дурдсан хэмжээний хүдрийг олборлож боловсруулахаар тооцсон бөгөөд уг хүдрийг боловсруулснаар Хөрөнгө оруулагч нь дор дурдсан хэмжээний зэс, алт, мөнгө үйлдвэрлэнэ. Олборлох хүдэр болон зэс, алт, мөнгөний урьдчилан тооцоолсон хэмжээ дараахь байдлаар байна.<br />Жил Он сар өдөр<br />Олборлох хүдрийн хэмжээ /мянган тонноор/ Алт/ унц Зэс/ тонн Мөнгө/ унц<br /><span style="font-family: arial;"> 2009 20,000 280,000 113,000 635,500 </span><br /><span style="font-family: arial;">2010 43,000 1,017,000 306,000 1,685,600 3 </span><br /><span style="font-family: arial;">2011 43,000 475,000 317,000 1,899,000 4 </span><br /><span style="font-family: arial;">2012 43,000 814,000 438,000 2,543,000 5 </span><br /><span style="font-family: arial;">2013 44,000 383,000 578,900 3,190,700 6 </span><br /><span style="font-family: arial;">2014 60,000 715,000 816,800 4,428,300 7 </span><br /><span style="font-family: arial;">2015 60,000 630,000 877,700 4,870,700 8 </span><br /><span style="font-family: arial;">2016 60,000 636,000 924,600 5,163,500 9 </span><br /><span style="font-family: arial;">2017 60,000 575,000 871,800 4,659,900 10 </span><br /><span style="font-family: arial;">2018 20,000 280,000 113,000 635,500 11 </span><br /><span style="font-family: arial;">2019 54,000 613,000 810,100 3,928,800 12 </span><br /><span style="font-family: arial;">2020 47,000 496,000 639,200 3,092,500 13 </span><br /><span style="font-family: arial;">2021 56,000 496,000 632,600 3,237,700 14 </span><br /><span style="font-family: arial;">2022 60,000 438,000 594,800 3,137,900 15 </span><br /><span style="font-family: arial;">2023 60,000 336,000 493,100 2,669,100 16 </span><br /><span style="font-family: arial;">2024 64,000 290,000 486,000 2,613,200 17 </span><br /><span style="font-family: arial;">2025 72,000 292,000 607,500 3,322,500 18 </span><br /><span style="font-family: arial;">2026 72,000 275,000 619,300 3,245,500 19 </span><br /><span style="font-family: arial;">2027 64,000 231,000 552,100 2,639,700 20 </span><br /><span style="font-family: arial;">2028 60,000 195,000 530,100 2,479,800 21 </span><br /><span style="font-family: arial;">2029 60,000 195,000 596,800 2,674,800 22 </span><br /><span style="font-family: arial;">2030 60,000 225,000 673,600 2,937,400 23 </span><br /><span style="font-family: arial;">2031 60,000 256,000 654,600 3,086,400 24 </span><br /><span style="font-family: arial;">2032 60,000 297,000 620,300 3,100,500 25 </span><br /><span style="font-family: arial;">2033 60,000 315,000 576,200 2,960,400 26 </span><br /><span style="font-family: arial;">2034 60,000 326,000 537,100 2,886,400 27 </span><br /><span style="font-family: arial;">2035 60,000 385,000 538,800 2,958,300 28 </span><br /><span style="font-family: arial;">2036 60,000 414,000 509,700 2,821,600 29 </span><br /><span style="font-family: arial;">2037 59,000 406,000 505,300 2,729,800 30 </span><br /><span style="font-family: arial;">2038 60,000 364,000 460,300 2,375,300 31 </span><br /><span style="font-family: arial;">2039 57,000 337,000 416,400 2,206,800</span><br />Энд үзүүлсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ нь монгол улсын засгийн газарт тус компаниас санал болгож байгаа тоо хэмжээ бөгөөд үүнийг монгол улсын Засгийн газар, тухайлбал, Сангийн сайд асан Н.Баяртсайхан, төрийн нарийн бичгийн дарга асан Ч.Хүрэлбаатар нар сайшаан дэмжсэн Оюутолгойн ордыг ашиглах эдийн засгийн гол үзүүлэлт гэж ойлгогдож байгаа юм. Яг үнэн хэрэгтээ Оюутолгойн ордыг ашиглах энэхүү хүч чадал нь монгол улсын эрх ашигт нийцэж байна уу гэдгийг юуны түрүүнд тодорхойлох хэрэгтэй. Юуны өмнө, олборлох үйлдвэрийн хүч чадал нь дэлхийн хэмжээний ийм том үйлдвэрийн хувьд ч, ерөөсөө жирийн нэг үйлдвэрийн хувьд ч, эдийн засгийн оновчтой шийдвэр мөн үү гэдгийг тодотгох хэрэгтэй. Хүдэр олборлох хүч чадлыг аваад үзье. 2-5 дахь жилд 43-44 сая хүдэр олборлож байснаа 6-9 дүгээр жилд хүч чадлаа 50 хувиар өсгөж, 60 сая болгож байна. 10 дахь жилдээ энэ хүч чадлаа огцом, 3 дахин бууруулж, 20 сая болгож, дараа жилээс нь эхлэн мөн огцом нэмэгдүүлж, 2,5 дахин өсгөж байна. Энд жилд гаргах баяжмалын тоог үзүүлээгүй байна. Харин жилд гаргах металл зэсийн хэмжээ бүр ч их хэлбэлзэлтэй байгааг хүснэгтээс харж болно. Юуны өмнө, бүтээгдхүүний хэмжээг ингэж төлөвлөх нь хэнд ашигтай вэ гэдгийг бодож үзэх хэрэгтэй. Гучаад жилийн ашиглалтын хугацаанд жилд, доод тал нь 306 мянган тонн, дээд тал нь 924 мянган тонн зэс буюу жил болгон өөр хоорондоо эрс ялгаатай тоо хэмжээний металл гаргахаар төлөвлөжээ. Энэ нь монгол улсад зэс хайгуулах үйлдвэр байгуулах боломжийг үгүйсгэж байна гэх дүгнэлтэд ч хүргэж болох бөгөөд үүнийг, тогтмол хүч чадлаар урт хугацааны турш ажиллах зэсийн үйлдвэр байгуулах боломжийг энэ төлөвлөгөөгөөр няцааж байна гэж тайлбарлаж болох юм. Үүнээс гадна эхний арваадхан жилд, тухайлбал, үйлдвэрийн үйл ажиллагааны 6-9 дэх жилд жил бүр 816-924 мянган тонн зэс гаргахаар төлөвлөж байгаа нь нэг талаас татвар төлбөрөөс чөлөөлөгдөх эхний жилүүдэд аль болох их металл авах, нөгөө талаас ордын аль баян хэсгийг сорчлон авах бодлого биш байгаа гэж эргэлзэхэд хүргэж байна. Оюутолгойн ордыг ашиглах хүч чадлын энэхүү хувилбар нь зөвхөн нэг компанийн бодлого, тэхдээ монгол улсын эрх ашигт харшилсан хандлага, үүнийг монгол улсын эрх бүхий байгууллага хүлээж авах ёсгүй гэж үзэж байна. Ил уурхайгаас жилд 31-35 сая тонн хүдэр олборлохоор төлөвлөсөн бол Засгийн газар ба АММИ компанийн урьдчилан тохирсон гэрээгээр эхний жилүүдэд 43 сая тонн, үйлдвэрийн үйл ажиллагаа эхэлсэнээс хойш 5-6 жилийн дараа 60 сая тонн хүдэр олборлож, ил уурхайгаар эхний жилүүдэд авахаар төлөвлөсөн тоо хэмжээг 2-3 дахин өсгөсөн нь бодит байдалд огт нийцэхгүй бөгөөд, нөгөө талаас энэ нь Хюго Даммитын нөөцийг 2 дахь жилээс эхэлж, аж ахуйн эргэлтэд оруулахаар тайлбарлагдаж болох авч, энэ нь өнөөгийн нөхцөлд бүр биелэгдэшгүй оролдлого гэхээс өөрөөр тайлбарлаж болохгүй юм. Хүч чадлын ийм огцом, эрс өөрчлөлтүүд эдийн засгийн үзүүлэлтүүд, ялангуяа хөрөнгө оруулалт, ашиглалтын зардалд, улмаар эдийн засгийн үр ашигт сөрөг нөлөө үзүүлнэ гэдэг нь ойлгомжтой. Оюутын хэсгийн хүдрийг ил уурхайгаар ашиглах технологи, улмаар хүч чадлын үндэслэлийн талаар товч дүгнэж үзвэл, нөөц ашиглалт, уурхайн технологи, үндсэн үзүүлэлтүүдийн үндэслэл нь Монгол улсад урьдчилсан хайгуулын үе шатад хийдэг эдийн засгийн үнэлгээний шаардлагыг ямар нэг хэмжээгээр хангасан ба харин уурхайн үйлдвэрийн техник-эдийн засгийн тооцооны гол үндэс, амин сүнс нь болсон ил уурхайн болон нийт ордыг ашиглах хүч чадлын чадлын үндэслэл нь бидний ойлгодоггүй, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандарт аргачлалаас гажсан, магадгүй дэлхийд байдаггүй аргачлалаар хийгджээ гэж үзэж байна. 5. Хүдэр боловсруулах арга, технологийн талаар. Тайлангийн энэ хэсэгт хүдрийг баяжуулах лабораторийн болон хагас үйлдвэрийн туршилт хийсэн тухай өгүүлжээ. Харамсалтай нь, эдгээр туршилтуудыг хийх сорьц, дээжийг хаанаас, ямар хэмжээтэй авсан, тэдгээр ордын хүдрийн төрөл зүйлийг хэрхэн төлөөлж байгаа, бүхэлдээ төлөөлөх чадвартай эсэх нь тодорхой бус байна. Ялангуяа хагас үйлдвэрийн туршилтын мэдээлэл нилээд дэлгэрэнгүй байх ёстой. Монгол улсад хагас үйлдвэрийн болон үйлдвэрийн туршилтын дээжийг хэрхэн авах, түүний технологийн паспортын талаар тодорхой шаардлага, стандарт байдаг бөгөөд үүнийг мөрдсөн эсэх нь тодорхой бус байна. Хагас үйлдвэрийн туршилтын дээж нь хэдэн арав зуун тонн байх бөгөөд ихэвчлэн уурхайн хүнд малталт буюу шахт ухаж байж авах бөгөөд тэр нь бас ордын бүх төрлийн хүдрийг төлөөлөх чадвартай байх ёстой. Хэрэв эдгээр шаардлагыг хангахгүй бол үйлдвэрийн нөөцийн зэрэглэл ч буурах заавар бий. Ордын хүдрийн найрлага, технологийн шинж чанар гэсэн 5 дугаар бүлэгт энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл байхгүй байна. Үйлдвэрийн хүч чадлыг жилд 85000-100000 тонн байх нь тохиромжтой байх тухай технологийн туршилтаар тогтоосон гэжээ. Зөвхөн энэ үзүүлэлтээр хүч чадлыг үндэслэх нь цорын ганц зөв үнэлгээ гэж үзэхгүй байна. Тайлангийн 85 дугаар хуудсанд хүдэр баяжуулах технологийн үндсэн үзүүлэлтийг тодорхойлсон боловч, тэр нь чухам ямар төрлийн хүдэрт хэд болсон, яагаад заавал тийм үзүүлэлт байх ёстой гэдэг нь ойлгомжгүй байгаа юм. Cut-off буюу нөөцийн тооцооны захын агуулга нь баяжуулсан хүдрийн хаягдалд гарах агуулгаар тодорхойлогддог нэг арга бий. Гэтэл баяжмалаас гарах хаягдал дахь зэсийн агуулгын талаар мэдээлэл олж үзсэнгүй. Энэ мэтийн гол гол үзүүлэлтүүдийг энэхүү тайланд орхигдуулсан байна. Энэ хэсэгт баяжуулах фабрикийн эдийн засгийн гол үзүүлэлтүүдийг өгчээ. Үүний капитал зардал нь 1201.5 сая ам. доллар гэж байгаа боловч, нийлбэрийг шалгаж үзэхэд 1021.5 сая ам. доллар болж даруй 180 сая долларын зөрөө гарч байна. Энэ зардлын тал илүү хувь нь буюу 546.4 сая нь магадлашгүй хэмээх барагцаагаар тодорхойлдог ангилалд орж байгаа нь энэ тайланг ТЭЗҮ биш, харин анхан шатны техник эдийн засгийн тооцоо буюу монгол улсад мөрддөг ангиллаар “Техник эдийн засгийн урьдчилсан тооцоо” хэмээх эдийн засгийн анхан шатны үнэлгээ гэж үзэхэд хүргэж байна. Тус компани нь Монгол Улсын Засгийн газартай байгуулсан гэрээний төсөл, түүний танилцуулгад, Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт эцсийн бүтээгдэхүүн гаргах тухай тусгасан боловч энэхүү тайлангийн 98 дугаар хуудсанд 40 тонн даацтай 50 гаруй автомашинаар 24 цагийн турш жил бүр 0,5-0,9 сая тонн баяжмалыг Хятад улсад орших зэс хайлуулах заводууд уруу 1800-2300 км зайд тээвэрлэхээр тооцсон нь Монгол улсын эрх ашигт харшилсан байна гэж үзэж болохоор байна. Оюу толгой төслийн эхний ээлжийн арга хэмжээ нь үндсэн үйлдвэрлэлийн хувьд Оюутын бүлэг ордыг түшиглэн ил уурхай, баяжуулах үйлдвэр байгуулах явдал нь зүй ёсны асуудал юм. Тэхдээ баяжуулах үйлдвэрийн хүчин чадлыг ил уурхайн хүдэр олборлолтын хэмжээнд тохируулан эхний ээлж болгон байгуулах, дараа нь Хюго Дамметтын ордын далд уурхай байгуулахтай холбогдуулан баяжуулах үйлдвэрийн хүчин чадлыг хэзээ хэрхэн нэмэгдүүлэх зэрэг асуудал тодорхойгүй байна. Энэхүү ТЭЗҮ-д баяжмалыг боловсруулж зэс ялгаруулах, цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулах эсэх нь төдийлэн тодорхой бус байна. Оюу толгойн ордын баяжмалыг Хятадын зэс үйлдвэрлэдэг таван үйлдвэрт нийлүүлж байхаар бичсэн байна. Тухайлбал, ТЭЗҮ-ийн төслийн 188-р хуудаст : “Оюу толгойн уурхай нь … баяжмалаа өөрийн зэс хайлуулах үйлдвэрт бус, нээлттэй зах зээлд борлуулахаар үйлдвэрлэх юм. Оюу толгойн бүх бүтээгдэхүүн анхандаа Хятадын зэс хайлуулах үйлдвэрүүдэд нийлүүлэгдэх боловч, төслийн арилжааны нөхцөл нь олон улсын баяжмалын зах зээлийн нөхцлөөр тодорхойлогдоно гэсэн байна. Үүнтэй холбогдуулан зэс хайлах, цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулах асуудлыг тодруулах нь зүйтэй байна. ТЭЗҮ-ийн төслийн VIII.11.4 “Хайлуулах үйлдвэр” гэсэн зүйлд Монголд зэс хайлуулах цэвэршүүлэх үйлвэрүүдийг барьж байгуулах талаар нарийвчилсан судлагаа хийх хэрэгтэй гэж шинжээчдийн баг үзэж байна. АММИ-ийн хувьд жилд 1.5 сая тонн баяжмалыг тээвэрлэх зардлыг 500,000 тонныг хайлуулах хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах зардалтай харьцуулбал эргэж бодолцохуйц санал байна хэмээн бичжээ. Мөн энэ зүйлд тийм хэмжээний зэс хайлуулах үйлдвэрийг байгуулахад шаардагдах 250-300 сая ам. долларын хөрөнгө оруулалтыг Өмнөт Оюутын нөөцийн ашиглалтаас гаргахад их хүндрэлтэй, мөн зэс хайлуулах үйлдвэрийн цахилгаан эрчим хүчний хэрэгцээг хэрхэн хангах талаар судлагаа хийгдээгүй, хамгийн гол нь хайлуулах үйлдвэрээс гарах хүчлийг борлуулах явдлыг ямар аргаар шийдвэрлэх зэрэг асуудлаас шалтгаалах тухай дурьдсан байна. Уг нь Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төсөлд Монголд жилдээ 500,000 тонноос доошгүй хэмжээний баяжмал боловсруулах үйлдвэр байгуулах асуудал байж болохоор дурьдагдсан байсан. Энэ бүх байдлыг харгалзан, Оюу толгойн ордын зэсийн баяжмалыг боловсруулж, цэвэр зэс гаргах үйлдвэр байгуулах зарчмын тодорхой чиглэлийг анхнаасаа тууштай баримтлаж, бодитой арга хэмжээг судлаж төлөвлөх нь зүйтэй байна. Зэс хайлах, цэвэршүүлэх үйлдвэр байгуулах талаар дараахи саналтай байна. Үүнд : Оюу толгойн ордыг ашиглах Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслийн тооцоогоор, уг ордыг ашиглах 45 жилийн хугацааны дундажаар жилд 52.8 сая тонн хүдэр олборлох, 1 сая 476 мян. тонн баяжмал үйлдвэрлэхэд, баяжмал дахь зэсийн агуулга хамгийн багаар бодоход 24-25 хувь байхаар тооцсон байгаа болно. Тийм нөхцөлд цэвэр зэсийн хэмжээ 355-370 мянган тонн орчим байхаар тооцоо гарч байгаа юм. Мөн Монгол Улсын Засгийн газрын Ажлын хэсэг болон АММИ ХХ Компаний хооронд Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслийг хэлэлцэн тохиролцох явцдаа үндэслэл болгосон тооцоогоор, тус ордын ашиглалтын эхний 12 жилд баяжмал дахь зэсийн агуулга 32-36 хувь, дараачийн 15 жилд 28-32 хувь байх нөхцөлд зэсийн хэмжээ 410-470 мянган тонн байх магадлалтай байгаа ажээ. Гэхдээ Оюу толгойн ордын ашиглалтын хугацааны сүүлчийн жилүүдэд зэсийн баяжмалын агуулга буурах нөхцөл байдлыг харгалзан хамгийн багаар бодоход, жилд дундажаар 300-350 мянган тонн цэвэр зэс үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах боломжтой гэж үзэх үндэслэлтэй байгаа болно. 6. Инженерийн байгууламжийн талаар. Усан хангамжийн талаар Ус хангамжийн зориулалтаар хийж буй гидрогеологийн судалгаа Гүний хоолой, Галбын говийн хотгорт их хэмжээний гидрогеологийн ажил хийсэн. Тухайлбал: Нийт 1052 тууш км урттай 56 профилоор геофизикийн цахилгаан хайгуул, нийт 28144 тууш метр өрөмдлөгийн ажил буюу гидрогеологийн 143 цооног өрөмдөж, тэдгээрийн 36 цооногт нь шавхалт-туршилтын ажил хийсэн. Уг ажлаар Гүний хоолойд 800 л\с-ийн газар доорх усны нөөцийн үнэлгээ хийсэн боловч УХЭГ-ын мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцэн судалгааны түвшин нь усны нөөцийг үйлдвэрлэлийн зэргээр хүлээн авах шаардлагыг бүрэн хангаагүй байгаа тул 210 л\с-ийн нөөцийг нь үйлдвэрлэлийн С1 зэргээр, үлдсэнийг нь прогнозын нөөц гэж хүлээн авсан. Үлдсэн нөөцийг үйлдвэрлэлийн зэрэгт оруулахын тулд гидрогеологийн нэмэлт ажил хийж баталгаажуулах шаардлагатай гэж үзсэн. Үүний дагуу нэмэлт ажил хийж байгаа юм байна. 350-400 м-ийн гүнтэй 25 ширхэг хайгуулын болон мониторингийн цооног нэмж өрөмдөн, 10 хүртэл хоногийн хугацаатай гидрогеологийн дагалдах шавхалт – туршилтын ажил гүйцэтгэн нөөцийн дахин үнэлгээ хийж байгаа гэнэ. Урьдчилсан байдлаар Гүний хоолойн 523,4 кв км талбайгаас 71452,8 метр куб \хоног буюу 827 л\с-ийн усны нөөцийг 40 жилийн хугацаанд авч болохыг тогтоогоод байна гэжээ. Эхний ээлжинд энэ тоог эрх бүхий мэргэжлийн зөвлөлөөр хэлэлцүүлэн баталгаажуулах ёстой. Шинжээчид өрөмдлөгийн торын нягтралыг хангалтгүй гэж үзсэн. Усны ордын үзүүлэлтэнд горизонталь болон вертикаль томоохон өөрчлөлт байгаа тохиолдолд ийм шаардлага тавьж болно. Усны ордын шинж төрх нь уялдаа холбоотой тохиолдолд торыг сийрүүлж болно. ОХУ-ын стандартыг Монголоос өөр улс хэрэглэдэггүй юм. Акуатерра компани дэлхийд хэрэглэдэг түгээмэл аргаар усны нөөцийг үнэлсэн. Түүнийг нь нэр хүндтэй 3 зөвлөх компани шалгаж баталгаажуулсан гэсэн байна. Геологийн тогтоц, тектоник структур, хурдас хуримтлалын тухайн цаг үеийн байгаль цаг уурын нөхцлийн хувьд манай говийн бүсийн хотгоруудыг дүүргэсэн цэрдийн галавын хурдас чулуулаг нь блоклог тогтоцтой, фацын өөрчлөлт ихтэй байдаг тул талбайн болон гүний орон зайд маш хувирамтгай байдаг. Ийм нөхцөлд 10 км-ийн зайтай 2 цооногыг хооронд нь шууд холбоход эрсдэлтэй, тэгээд ч цооногуудын геологи, гидрогеологийн үзүүлэлтүүд ихээхэн хэлбэлзэлтэй байгаа. Тэр тусмаа ямарч тэжээгдэлгүй, бараг нөхөн сэргээгддэггүй геологийн нөөц ярьж байгааг тэмдэглэе. ОХУ-ын аргачлал, стандартыг өөрчлөх албан ёсны шийдвэр одоогоор гараагүй байгаа. Иймд шинжээчид мөрдөгдөж буй хууль, журмын дагуу л дүгнэлтээ өгсөн болно. Уурхай ба үйлдвэрийн ус хангамж Төслийн ажлыг шуурхайлах зорилгын үүднээс (нэмэлт судалгааны явцаа ажиглаж байгаа байх) уулын үйлдвэрийг технологийн усаар хангах байгууламжийн зураг төсөл хийгдсэн юмуу, хийгдэж байгаа юм байна. Ус татах байгууламж 48 худгаас бүрдэнэ. Үүний 20 нь оргил хэрэгцээг хангах зориулалттай. Усны оргил хэрэгцээг (эргэлтийн ус ашиглах боломжгүй өвлийн цагт) 1865 метр куб\цаг (518 л\с) ба 2624 метр куб\цаг (729 л\с) гэж тооцсон байна. Хоёр дахь нунтаглах шугам ашиглалтанд орж хоногт 140000 тонн баяжмал үйлдвэрлэх нөхцөлд Галбын говь буюу өөр ямар нэг нэмэлт усны эх үүсвэр хэрэгтэй болох юм байна. Ус татах байгууламжийн хүчин чадал, худгуудын байршлын бүдүүвч, бусад байгууламжийн техникийн үзүүлэлтүүд ТЭЗҮ-д тодорхойгүй байна. Усыг эргэлттэй ашиглана, хиймэл нуур байна гэнэ. Хиймэл нуурын ёроолын бүтэц ямар байх, ууршилт маш их явагддаг бүс нутаг, түүнээс яаж хамгаалах нь бас бүдэг байна. Хайгуулын ажлаар газар доорх усны ашиглалтын нөөцийг тогтоож, ус татах байгууламжийн бүдүүвч дизайныг гаргадаг. Өөрөөр хэлвэл худгуудын оновчтой байршил, хийц загвар, хүчин чадал болон ус татах байгууламжийн бусад техникийн үзүүлэлтүүдийг усны нөөцийн чадавхи боломжид тохируулан сонгож боловсруулдаг талаар тооцоо хийхдээ ямар нэгэн зүйл тусгаагүй байна. Байгаль орчны хувьд ISO-14001 стандартад заасан нарийн чанд шаардлагад нийцсэн буюу шаардлагаас илүү давсан хэмжээнд ажиллана гэсэн хачирхалтай амлалтууд хүртэл байх юм. Хууль эрх зүйн дагуу зохих газруудаар батлагдсан төсөл, тайлан байх шаардлагатайг анхааруулж байна. Уурхайн тосгоны ус хангамж ба уурхайн ус зайлуулалт ТЭЗҮ-д хөрсний усыг судлаж, нэгдүгээрт тосгонд ашиглах боломжийг үнэлсэн, хоёрдугаарт ил уурхайг хуурайшуулахын тулд зайлуулах усны тоо хэмжээг тогтоосон. Уурхай байрлаж буй газар хайгуул хийж, зайлуулах усны хэмжээг 18 худгаас нийт 49,4 л\с ус авч ашиглах боломжтойг үнэлэн тайлан бичиж УХЭГ-т хүргүүлсэн (VIII.6.7) гэсэн атлаа ТЭЗҮ-ийн VIII.9-д: ус зайлуулалт 4 жилийн дараа 125 л\с (140000-ыг олбрлоход 140 л\с) хүрч, 11 дэхь жилээс (бололтой) аажмаар буурч 60 л\с болно .. гэжээ. Их зөрөөтэй тоо байна. ТЭЗҮ-ийн үзүүлэлтүүдийг зөвхөн өмнөд оюутын ордоороо авбал илүү тодорхой болмоор байна. Хэтдээ гүний ордруу орж үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх асуудлыг түр хойш тавимаар байна. Баруун өмнөд участкийн карьерын гүн 770 м, Төв уурхайн гүн 550 м гээд энэ хүртэл усны түвшинг бууруулж хуурайшуулахад хэдэн цооног, ямар байрлал, хийц загвартайгаар байгуулж ажиллуулах вэ гэдэг тооцоо хэрэгтэй. Хийсэн байх. Танилцуулга материалд мэдээлэл алга. Тосгоны ус хангамжийн асуудлыг яаж шийдэх гээд байгаа нь ойлгомжгүй байна. Төсөл хэрэгжүүлэх явцад 10000 орчим хүнтэй хот байгуулагдана. Эхний удаа хот биш гэхэд уурхайн тосгон байгуулагдана. Тосгоны хүн ам , ахуй үйлчилгээний салбарын унд ахуйн усны ирээдүйн хэрэгцээ хэд, түүний эх үүсвэрийн асуудлыг яаж шийдэх вэ гэдэг асуудал гарч ирж байна. ТЭЗҮ-д бичсэн байдлыг ажиглавал уулын үйлдвэр байгуулах орчинд усны нөөцийн үнэлгээ өгсөн бололтой. Энэ нөөц нь хүрэлцээтэй юу, унд ахуйн усны стандартад нийцэж, хэрэглээний чанарын шаардлага хангаж чадахуу гэдэг асуудал бүрэн шийдэгдээгүй бололтой. Гүний Хоолойн ордын ус нь өндөр эрдэсжилттэй (1.1 - 5.5 г/л), сульфат-хлор-натри, хлор-сульфат-натрийн найрлагатай, 3.6-21.1 мг-экв\л хүртэл хатуулагтай байгаа тул хүн амын унд - ахуйн хэрэгцээнд тохирохгүй байна. Өөрөөр хэлвэл усны чанар ундны усны стандартад нийцэхгүй. Ундайн голын грунтын усны эрдэсжилт бүр 500 мг\л-ээс бага гэж бичсэн байна. Ундайн голын аллюв-пролювын хурдаснаас их хэмжээний усны нөөц гарахгүй л боловуу. Гүний хоолойгоос татах технологийн усаа (2,8 г\л эрдэсжилттэй) цэвэршүүлэх, цэнгэгжүүлэх, зөөлрүүлэх байгууламж барих байх. Энэ чиглэлийн техникийн тооцоо, технологийн шийдэл, усны чанар, найрлагын талаар бидэнд үзүүлсэн ТЭЗҮ-д тодорхой ороогүй байна. Бохир ус цэвэрлэх төхөөрөмж: 1000 хүний хэрэгцээг хангах 2 цуваагаас бүрдэнэ гэжээ. Хаана байрлах, ямар цэвэрлэгээ хийгдэх .. гэх мэт тодорхойгүй зүйл бас байна. Голын гольдрол өөрчлөх Ирээдүйн ил уурхайн талбайд үндсэндээ орж байгаа Ундайн голын хуурай сайрын чиглэлийг тодорхой зайд шилжүүлэн өөрчлөх шаардлага гарч байгаа. Гадаргын урсацыг сувгаар, газар доорх урсгалыг (шүүрэлтийг) хоолой татаж, чиглэлийг өөрчлөх техникийн шийдэл гарч байгаа тухай дурьджээ. Гольдролын чиглэл өөрчлөх хэсэгт орж ирэх үерийн урсацын хамгийн их хэмжээг (1200 л\с гэсэн байх) ямар үндэслэлээр авсан, сувгийн техникийн тооцоо нь үүнтэй дүйцэж байгаа эсэх, мөн газар доорх усны шүүрэлтийг труба хоолойгоор шилжүүлэн явуулах (сайн ойлгохгүй байгаа) тооцоо, үндэслэлийг сайн шалгаж шийдэх хэрэгтэй. Өөр нэг асуудал бол: Хөрсөнд ойр байрлах ус нь гүний уснаас тусдаа урсгалтай тул уурхайн усыг зайлуулснаар голын урсгалд (Ундайн голын аллюв-пролювийн хурдасны уст давхрагын газар доорх шүүрэлтэнд гэсэн байх) нөлөөлөхгүй ... гэснийг баталгаажуулах шаардлагатай. Байгаль орчны болон геоэкологийн үнэлгээ Энэ бүлэгт Байгаль орчны эрсдлийн үнэлгээ, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээ, цаашид хийгдэх хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрүүдийн талаар дурьдсан байна. Гүний ус гадаргуу орчмын грунтын устай гидравлик холбоогүйг тогтоосон гэх. Гүний хоолойд 72 худаг бий, үүний 6 нь газар доорх усны түвшингийн бууралтын бүсэд оршдог. Нарийвчлан судалсны дүнд малчдын гар худгуудад бага хэмжээний эрсдэл учрахаар байна, тэгвэл АММИ хариуцна гэсэн нь зөрчилдөөд байна. Ер нь Гүний хоолойгоос багаар бодоход 518 л\с хэмжээтэй ус 40 жилийн турш тасралтгүй авна, усны түвшин статик түвшингээсээ 75,0 м-ээр буурна .. гээд бодохоор грунтын ус сорогдохгүй гэсэн баталгаа олж харахгүй байна. Нөлөөлсөн тохиолдолд хөрсний чийгшил тодорхой талбайд багасана, улмаар ургамалын нөмрөгт сөрөг нөлөө үзүүлнэ. Мөн усны нөөц барагдах, газрын өнгөн хэсгийн суулт үүсэх процесс явагдана. Гэхдээ бүгдийг сөрөг талаас нь хараад байх утгагүй. Уулын үйлдвэр байгуулахад байгаль орчинд заавал сөрөг нөлөөлөл үзүүлнэ. Түүнийг зөвшөөрөгдөх хэмжээнд л байлгах шаардлагатай. Иймд төсөл хэрэгжүүлэх хугацаанд Байгаль орчны хяналт-шинжилгээний цогц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ёстой. ТЭЗҮ-д төслийн объектуудын байршлын зураг үгүйлэгдэж байна. Хаягдлын овоолгоо хаана байрлуулах, байршуулах талбайн геологи орчин, инженер-геологийн судалгаа хийгдсэн эсэх, карьерын геодинамик судалгааны үр дүн ямар гарсан, овоолго чулуулгыг задгай хүчилтөрөгчийн орчинд гаргаснаар задралт, уусгалтын ямар процесс явагдах зэрэг асуудлыг сайн судлах, цаашид ашиглалтын явцад ажиглаж, туршиж байх шаардлагатай. Одоо нээгдэхээр зэхэж буй Өмнөд оюу ил уурхай нь хойноос урагш 2974 м, зүүнээс баруун тийш 2213 м, газрын гадаргуугаас доош 735 м гүнтэй. Уурхайн гадна талд овоолох хөрс чулуулгийн овоолго, хаягдал хадгалах нуур, тосгон, баяжуулах үйлдвэр зэргийг оруулбал нийт 6400 га /8км х 8км/ газрыг хамрах аж. Хөрсний овоолго нь 50-60 м өндөртэй байна гэсэн байна. Энд байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл үзүүлэх нилээд олон хүчин зүйл байна. Эдгээр хүчин зүйлүүдийг тухайлан судалсан судалгааны материалыг огт дурсаагүй боловч сөрөг нөлөөлөл үзүүлж магадгүй гэж тэмдэглэсэн байгаа нь анхаарал татаж байна. Ил уурхай орчмын геологийн тогтцыг харахад нилээдгүй тектоник хагаралд өртөж байсан болон хэд хэдэн том хагарал дайран өнгөрч байгаа нь уулын цулын нягт бага байх магадлалтай. Мөн ил уурхайн гүнзгийрэлт нь асар их хэмжээний тэсэлгээний ажлаар явагдана. Үүний улмаас уурхайгаас эхлэлтэй чулуулгийн сулрал, хуучин хагарлын улмаас бий болсон ан цавууд идэвхжин, техноген ан цав шинээр бий болно. Ингэснээр өнгөн хөрсний ус дээрхи ан цаваар доош нэвчиж ил уурхайд хуримтлагдан тэндээс технологийн ус болон татагдах болж байна. Энэ уурхай нилээд том талбай хамарсан учир уурхай орчмын хөрсний ус уурхай уруу чиглэсэн урсгалтай болох ба улмаар 735 м хүртэлх бүх ус уурхайгаар дамжин технологийн ус болон татагдана. Ингэж уурхайгаар хөсний ус татагдаж хуурайших үзэгдэл асар том талбай хамарч экологийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулна. Энэ төсөлд ийм үзэгдэл болохыг хүлээн зөвшөөрч тэмдэглэсэн байна. Энэ сөрөг нөлөөллийг бууруулах талаар арга хэмжээ авах шаардлагатай. Усны түвшин доошилсны улмаас ойр орчмын хөрсний усаар хангагдаж байгаа худаг, булаг, шанд хатаж ширгэн усны хомсдол бий болсны улмаас малчдад үүсэх хохирлыг компани хариуцах тухай дурьдсан нь сайшаалтай боловч хэрхэн шийдвэрлэх тухай дурсаагүй байна. Усны эх үүсвэр, үйлдвэрийн усан хангамжийн асуудал үндсэндээ шийдэгдсэн гэж ойлгогдож байна. Гидрогеологийн судалгааны ажлыг үргэлжлүүлэн хийсээр байгаа бөгөөд энэ нь юуны өмнө нөөц өсгөх, илүү өндөр зэрэглэлийн нөөц тодорхойлох, нарийвчлан тогтооход чиглэгдэж байгаа юм. Одоогоор тогтоогдоод байгаа нөөц нь ил уурхайн хүч чадлыг хангахаар тооцсон буюу жилд 35 сая тонн орчим хүдэр боловсруулахад зориулагдсан байна. Харин тайланд 516л/сек хэмжээний усны нөөц бэлтгэсэн тухай тодорхойлсон. Гэтэл дээр үзүүлсэн өндөр хүч чадлаар буюу жилд 72 сая тонн хүдэр боловсруулахад усны нөөц хүрэлцэхгүй байж болзошгүй байна. Түүнээс гадна үйлдвэрийн усан хангамжийн тооцооны инженерийн байгууламжийн талаар тайланд тусгаагүй байна. Тухайлбал ямар диаметртэй ямар хоолойгоор ямар хүч чадалтай хэдэн насосаар ус дамжуулах, түүний цахилгааны болон барилга байгууламжийн тооцоо, судалгаа байхгүй байна. Ийм тооцоогүй техник эдийн засгийн үндэслэл байж болохгүй. Иймд усан хангамжийн талаар дараахь дүгнэлтийг өгч байна. Үүнд: • Гүний хоолойн газар доорх усны ордын нөөцийг баталгаажуулах • Газар доорх усны ордын онцлог, чадавхид нь тохируулан ус татах байгууламжийн хүчин чадал, худгуудын байршил, бусад техникийн шийдэлүүдийг зөв сонгох • Ундны усны хэрэглээний прогноз хийх, түүнийг хангах эх үүсвэрийг тодорхой болгох • Усны эх үүсвэрийн чанар, найрлагыг тодруулсны үндсэн дээр ус цэвэршүүлэх, цэнгэгжүүлэх, зөөлрүүлэх байгууламжийн техникийн сонголт хийх • Ундайн голын гольдролыг өөрчлөх ажлын зургийн тооцоо үндэслэлийг сайн тодруулах • Хоосон чулуулгын овоолго , шингэн хаягдлын аж ахуйн суурь талбайн судалгааны мэдээллийг хавсаргах, мөн хиймэл нуурын ёроолын бүтэц, усны толионоос явагдах ууршилтыг бууруулах арга хэмжээг тодорхой болгох • Гүний ус, грунтын усны гидравлик холбоогүй болохыг зураг, зүсэлтээр илүү сайн баталгаажуулах шаарлагатай байна. Тээврийн аж ахуйн талаар Оюу толгойн ил уурхайн ТЭЗҮ-д Зам тээврийн талаар дараахи чиглэлийн санал тусгагдсан байна. Оюу толгойн ил уурхайн баяжмалыг эхний хэдэн жилд Монголын хилийн Гашуун сухайтын боомтоор дамжуулан авто машинаар тээвэрлэх тухай дурьджээ. Мөн ТЭЗҮ-ийн төсөлд баяжмалын хэмжээ нэмэгдэх нөхцөлд Оюу толгойгоос Монголын хил хүртэл төмөр зам тавих, улмаар Монгол-Хятадын хилээс 260 км зайтай байдаг Хятадын Вуюуан хот хүртлэх төмөр замтай холбох, тэрхүү хятадын төмөр замыг сайжруулах хувилбарыг санал болгожээ. Оюу толгойн уурхайн баяжмалыг бүхэлд нь Хятадын зэс хайлуулах үйлдвэрүүдэд нийлүүлэх тээврийн зардлыг хэмнэхийн тулд уг ордоос Монголын хил хүртэл төмөр зам барих саналыг дэвшүүлсэн явдал нь Монгол улсын эрх ашигт төдийлэн таатай бус хувилбар юм. Тийм учраас Оюу толгой, мөн цаашдаа Таван толгойн ордын бүтээгдэхүүнийг Хятад улсад болон Азийн бусад бүс нутагт хүргэхийн тулд эдгээр ордыг Монголын магистраль төмөр замтай холбохоор төмөр зам тавих нь илүү зохистой болно. Үйлдвэрийн гадаад тээврээр бүтээгдэхүүнийг БНМАУ-ын хил хүртэл 40 тонн даацтай 50 гаруй автомашин тээвэрлэхээр тайланд бичсэн. Гэтэл энэ нь бүхэл бүтэн авто аж ахуй бөгөөд үүнийг яаж зохион байгуулах, засвар үйлчилгээг хийх, гараж, талбайн талаар ямар ч тайлбар байхгүй байна. Дулаан хангамжийн талаар Хүйтэн уур амьсгалтай монгол орны нөхцөлд дулаан хангамж онцгой ач холбогдолтой. Ялангуяа өндөр хүч чадалтай, нүсэр том барилга байгууламжтай баяжуулах фабрикийг жил тойрон ажиллуулахад ихээхэн хэмжээний дулаан шаардагдана. Дээр нь олон мянган хүн амьдрах ажиллагсдын суурин, бусад барилга байгууламжийн дулааны асуудал, түүний тоо хэмжээний талаар ямар ч тайлбар алга байгаа нь энэ тайлангийн нэг гол дутагдал мөн. Тайланд зөвхөн 12-20 мянган тонн нүүрс хэрэглэх тухай дурдсан нь үндэслэл багатай байна. Ядахдаа хаанахын ямар илчлэгтэй нүүрсийг хаанаас, хэдэн км тээвэрлэх, ямар уурын зуух хэд хичнээнийг барих зэрэг наад захын тооцоо үндэслэл байхгүй байна. Эрчим хүчний хангамжийн талаар ТЭЗҮ-ийн төсөлд Эрчим хүчний хангамжийн талаар дараахи чиг баримтлал тусгагдсан байна. Тухайлбал, Хөрөнгө оруулагч эхний таван жилийн хугацаанд Өвөр Монголын Халиут хотоос Оюу толгой хүртэл 220 км зайнд 220 кВ-ийн шугамаар цахилгаан эрчим хүч импортлон авч хэрэгцээг хангах, энэ хугацаанд Таван толгойн ордын нүүрсэнд түшиглэн цахилгаан станц барих хувилбар тусгагдсан байна. Тийм учраас Оюу толгойн ордын үйлдвэрлэлийн цогцолборын болон өмнөт говийн цахилгаан эрчим хүчний хэрэгцээг хангах хамгийн оновчтой хувилбар бол Таван толгойн нүүрсний ордыг түшиглэн шаардагдах хэмжээний хүчин чадалтай цахилгаан станц барих, мөн Таван толгой–Оюу толгойн хооронд 140 км-ийн зайнд 220 кв-ийн давхар шугам татах явдал мөн гэж үзэж байна. Энэ зорилгоор Японы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Банк (ЯОУХАБ)–ны хөрөнгөөр Таван толгойн ордод барих 300-400 мВт-ын хүчин чадалтай цахилгаан станцын ТЭЗҮ, зураг төслийн судлагааг 2006 онд хийлгэсэн байгаа тул уг станцыг мөн Япон улсын Засгийн газрын харьяаны тэрхүү Банкны зээлийн хөрөнгөөр Японы Компанийн хүчээр бариулах асуудлыг яаралтай шийдвэрлэх нь зүйтэй байна. Эрчим хүчний эх үүсвэрээр хангах өөр нэг хувилбар нь ТЭХЯ-наас боловсруулсан Оюу толгой, Таван толгойн тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч тус бүр ДЦС барих ТЭЗҮ болно. Иймд тус яам ДЦС барих эдгээр ТЭЗҮ-г нэгтгэн авч үзэж Таван толгойн ордыг түшиглүүлэн 2х300 МГв-ийн ДЦС станц барихаар төлөвлөж байна. Улаанбаатар хотоос Мандалговь-Таван толгой-Оюу толгойн 220 Кв-ийн өндөр хүчдэлийн дамжуулах шугамын ТЭЗҮ-лэл боловсруулж дууссан. 2008 онд зураг төсөл хийж барьж эхлэл өөр нэг хувилбарыг боловсруулсан. Энэ бүхнээс үзвэл Монгол Улсын Засгийн газрын шийдвэрийг үндэслэн Оюу толгойн шаардагдах эрчим хүчийг энэ бүс нутагт цаашид хэрэгжих бусад уул уурхайн төсдүүптэй уялдуулан хийж байгааг энэхүү тооцоонд тусгах нь зүйтэй байсан. 7. Эдийн засгийн тооцооны талаар 166-р хуудсанд “Нийгэм улс төрийн үнэлгээ” гэсэн гарчигийн дор үндсэндээ ажиллах хүний тоог тайлбарлажээ. Түүнээс гадна, уурхай 35 жил ажиллах хугацаанд, нийт хөрөнгө оруулалтын 30,6 хувь нь ил уурхай, баяжуулах үйлдвэрт, 18,2 хувь нь дэд бүтцэд (энэ нь ойлгомжгүй бөгөөд монгол хэлд дэд бүтцийг өргөн хүрээгээр ойлгодог), үлдсэн нь буюу тал илүү, 51,2 хувь нь шууд бус ба магадлашгүй зардалд хувиарлагдсан нь монгол улсад мөрддөг журам, стандартад нийцэхгүй байна. ТЭЗҮ гэж нэрлэж буй энэ бичиг баримтын хамгийн ойлгомжгүй хэсэг бол эдийн засгийн тооцоо юм. Үүний үндсэн 1 дүгээр ботид байгаа хөрөнгө оруулалт, ашиглалтын зардал, өөрийн өртөг, үр ашгийн талаарх эдийн засгийн үндсэн тооцоонд монгол улсад ийм тооцоо хийхэд баримталдаг заавар, журмын дагуу хийсэн тооцоо, үндэслэл байсангүй. ТЭЗҮ-ийн тооцоонд энэ бүхэн маш дэлгэрэнгүй байх ёстой. Эдийн засгийн тооцоонд ашиглалтын зардалд нилээд хувь эзэлдэг, дизелийн түлшний үнийг 49 центээр буюу өнөөгийн үнээс 2 дахин доогуур 2-3 жилийн өмнө монгол улсад мөрдөгдөж байсан үнийг авсан нь нэг талаас эдийн засгийн үзүүлэлтийг ноцтой гажуудуулах нөхцлийг бүрдүүлэхээс гадна, нөгөө талаас энэ тооцоо нь 2-3 жилийн өмнө хийсэн өнөөгийн ба ирээдүйн нөхцлийг харгалзаагүйн нэг баримт юм. Энэхүү ил уурхайн тооцоо, түүний хавсралт, Засгийн газартай хийсэн хөрөнгө оруулалтын гэрээний төсөл, мөн уул уурхайн салбарын зарим мэргэжилтнүүдийн өмнө нь гаргаж байсан хүсэлтийн дагуу 2008 оны 1-р сард тус компаний төлөөлөгчөөс ирүүлсэн хувилбар тооцоо зэрэг нь тус бүрдээ өөр, өөр хоорондоо харьцуулж болохооргүй байна. Иймээс энэхүү ордыг ашиглах эдийн засгийн тооцоо нь монгол улсад мөрддөг заавар, журмын дагуу хийгээгүй, канадад мөрддөг зааврын дагуу хийсэн тооцоо ойлгомжгүй учир энэ тайланд эдийн засгийн нэг мөр тооцоо алга байна гэсэн дүгнэлтэд хүрч байна. Харин 40-өөд жилийн турш 15-17 тэрбум ам. доллар буюу жилд 300-гаад сая ам. доллар монгол улсын төсөвд орох, тэр нь бүх орлогын 55 хувь болох тухай сурталчилгаа нь, үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Уг эдийн засгийн үндэслэлийн төсөлд Оюу толгойн үйлдвэрлэлийн эдийн засгийн үр ашгийн тооцоог тодорхой, ойлгомжтой болгох шаардлагатай байна. Ялангуяа эдийн засгийн үзүүлэлтийн нэр томьёо, хэмжих нэгжийг манай улсын төлөвлөлт, статистикийн үзүүлэлтийн системд тохируулан хийх нь зүйтэй юм. Зөвхөн нэг зүйлээр л авч үзвэл, үзүүлэлтийн хэмжих нэгжийг барууны улсуудад болон манай оронд хэрэглэдэг байдлаар зэрэгцүүлэн үзүүлбэл илүү ойлгомжтой байх болно. Тухайлбал: зэсийн үнийг $/фунт болон $/тонн гэсэн хэмжигдэхүүнээр зэрэгцүүлэн үзүүлэх нь зүйтэй байна. Зарим үзүүлэлтийн тоо хэмжээ нь ихээхэн эргэлзээ төрүүлж байна. Жишээ нь : ил уурхай, баяжуулах фабрик барьж байгуулахад зарцуулах хөрөнгө оруулалтын 51.2 хувь нь магадлашгүй ажлын зардал байна гэжээ. Аливаа тодорхой обьектын хөрөнгө оруулалтын 50-иас илүү хувь нь магадлашгүй зардал байхаар төлөвлөн тооцдог буюу ТЭЗҮ-д тусгадаг явдал байж таарамгүй байна. 8. Монгол улсын Үндсэн хууль, Ашигт малтмалын хуулийг зөрчсөн зарим баримтын талаар. Монгол улсад одоо мөрдөгдөж байгаа хуулийн дагуу Оюутолгойн орд нь Монгол улсын төрийн өмч гэж ойлгогдож байна. Гэтэл гадаадын компаниуд манай төрийн өмчийг өөр хоорондоо наймаалцдаг үйл ажиллагаа эхэлсээр нилээд хугацаа өнгөрсөн бололтой. Энэ тухай тайланд байгаа бодит баримтыг дор сиирүүлэв. Тайлангийн 8 дугаар хуудсанд: “Айвенхоу Онтрэ Гоулд Инк. (Онтрэ)-ийн эзэмшдэг 19,518 гектар талбайг хамарсан 3148Х дугаар ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл (цаашид Шивээ толгойн тусгай зөвшөөрөл гэх) 20,346 гектар талбайг хамарсан 3150Х дугаар ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлөөс (цаашид Жавхлантын тусгай зөвшөөрөл гэх) хувь худалдан авах эрхтэй. Цааш нь, Айвенхоу Онтрэ компанитай 2004 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр байгуулсан 2004 оны 11 дүгээр сарын 10-нд нэмэлт өөрчлөлт хийсэн “Ашиг авах, өмчийн оролцооны тухай” гэрээний дагуу эдгээр ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлөөс хувь эзэмших эрхтэй. Энэхүү ашиг авах гэрээний дагуу АММИ 560 метрээс доош байгаа ашигт малтмалын 80% хүртэл, энэ түвшнээс дээш байгаа ашигт малтмалын 70%-ийн ашиг эзэмших эрхтэй. АММИ тус талбайгаас олох хувиа бүрэн авахын тулд АММИ групп 2004 оны 11 дүгээр сараас эхлэн найман жилийн хугацаанд эрэл, хайгуулын ажил болон ашиглалтад бэлтгэх ажилд 35 сая ам. доллар зарцуулах ёстой гэжээ. Мөн тайланд: “Хоёр тусгай зөвшөөрлийг ашиглалтын лиценз болгохгүй бол хоёулаа 2008 оны 3,4 дүгээр сард хугацаа нь дуусна. Ашигт малтмалын тухай шинэ хуулийн дагуу хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн талбайд ашигт малтмалын нөөц тогтоосон бол тухайн хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дуусах үед ашиглалтын тусгай зөвшөөрл болгож болно гэж заасан” гэжээ. Ийнхүү монгол улсын өмчийг Айвенхоу нэртэй хэд хэдэн компани өөр хоорондоо наймаалцаж, ашиг орлогыг нь хувааж эзэмших гэрээ хийжээ. Тайланд үзүүлсэн зарим мэдээллээс үзэхэд Айвенхоу Онтрий гоулд компаниуд нь хамтарсан үйлдвэр байгуулсан ч байж болох баримт байна. Өмчийн эзэн болсон Монгол улс 34 хүртэл хувиа олж авах гэж зовж байхад, Айвенхоугийн хоёр компани 20-30 хувийг төвөггүй эзэмшиж, тохиролцож байгааг баримтаас харж болно. Тайлангийн 27 дугаар хуудсанд: “Хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг шилжүүлж авсанаар Айвенхоу ВНР Minerals Exploration Inc. (BHP) компанид эцсийн бүтээгдэхүүнээс олох ашгийн 2%-ийг төлөх үүрэг хүлээжээ. Харин уг 2 хувийн төлбөрийн үүргийг Айвенхоу дараа нь худалдаж авсан байна.” гэжээ. Мөн Оюутолгойн ордоос гарах баяжмалыг БХНАУ-ын хэд хэдэн зэсийн үйлдвэрт нийлүүлэх тухай урьдчилсан тохиролцоог Айвенхоу компани хийсэн тухай мэдээлэл бий. Монгол улсын өмчийг барьцаалан худалдах ба худалдан авах гэрээ хийсэн тухай, мөн наймаалцсан тухай бүх мэдээлэл, тэдгээрийн дэлгэрэнгүй, нарийвчилсан судалгаа, материалыг энэхүү техник эдийн засгийн тооцооны салшгүй хэсэг болгон хавсаргахыг шаардаж байна. Эдгээр материалыг бодит үнэн зөвөөр нь техник эдийн засгийн тооцоонд тусгасны дараа уг ордыг ашиглах эдийн засгийн үндэслэл бүрэн гүйцэд болно гэж үзэж байна. Ерөнхий дүгнэлт АММИ компаниас 2007 оны 12 дугаар сарын дундуур ирүүлсэн, монгол хэл дээр орчуулсан, “Өмнөт Оюутын техник-эдийн засгийн үндэслэл, ил уурхай” гэсэн 213 хуудас бүхий тайлбар бичигтэй тайлан, мөн түүний хавсралт болох хуудасны дугаар нь бүрэн биш, ойролцоогоор мөн тийм хэмжээний хавсралт, хүснэгтүүд зураг бүхий тайлангуудтай танилцаж дээр хийсэн дүн шинжилгээ, дүгнэлтүүдэд үндэслэн дараахи ерөнхий дүгнэлтийг өгч байна. Үүнд: 1. Энэхүү ирүүлсэн тайлан нь Монгол улсад мөрдөгдөж байгаа заавар, журам, стандартын дагуу нарийвчилсан хайгуулын ажлын дараа хийдэг ордыг ашиглах техник эдийн засгийн үндэслэл гэж үзэж болохгүй бөгөөд харин хайгуулын эхний үе шатад боловсруулдаг, аливаа ордыг ашиглах техник эдийн засгийн урьдчилсан тооцоо гэх баримт бичигтэй дүйцүүлж болох юм. Ил уурхайгаар ашиглах нөөцийн хэмжээ нь энэ ордын бүх нөөц баялгийн дөнгөж 13 хувь болж байгаа, одоо хийж байгаа хайгуулын ажлын үр дүнд Оюутолгойн ордын нөөц цаашид ч өсөх хандлагатай байгаа, хөрөнгө оруулалтын болон эдийн засгийн бусад үзүүлэлтүүд, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн үндэслэлийг зөвхөн нөөцийн 1/10%-д боловсруулсан зэргийг харгалзан үзвэл, өнөөгийн байдлаар энэ ордыг ашиглах иж бүрэн техник эдийн засгийн үндэслэл хийх боломж бүрдээгүй байна. 2. Нөөцийн үнэлгээг “Хайгуулын буцах зардал”-аар авч тооцоолон Баяжуулах үйлдвэрт орж буй товарын хүдэр дэх зэсийн агуулгыг 0,5% байхаар авч үзэж буйтай санал нийлэхгүй байна. Нөөцийн тооцоо хийх кондици байгаа эсэх, тэдгээрийн үзүүлэлтүүд тодорхойгүй байна. Нөөцийн хяналтын тооцоо, ил уурхайн хил дэх кондицийн бус хүдрийн тооцоо хийгдсэн эсэх тодорхойгүй байна. 3. Баяжуулалтын схем олон янз байдаг. Энэ ТЭЗҮ-д зөвхөн “Тоног төхөөрөмжийн хэлхээ”-ний схемыг үзүүлсэн нь хангалтгүй байна. Хамгийн гол схем нь ордын хүдэр баяжуулалтын зарчим-тоон үзүүлэлтүүдийн, ус-шламын схемүүд байх ёстой. Тэдгээр схемүүд тусгагдаагүй байна. Баяжуулах фабрикийн тоног төхөөрөмжийн тооцоо, сонголтын үндэслэл байхгүй, хайлуулах үйлдвэрээс гарах их хэмжээний хүчлийг хэрхэх тухай шийдээгүй байна. 4. Томруулсан хагас үйлдвэрийн туршилтыг Австралийн Перт дахь Ammtec дээр хийсэн боловч тэнд баяжмалыг цэвэрлэх төхөөрөмж байгаагүйгээс Канадын Лэйкфильд ачуулсан гэсэн мэдээлэл “Металлургийн ажлын явц” гэсэн тайланд 2005 онд тусгагдсанаас хойш одоо хүртэл хагас үйлдвэрийн туршилтын тайлан бидэнд ирээгүй. Энэ тайлантай танилцаж судлах шаардлагатай. 5. “Оюутолгой” төслийн хүрээнд зэсийн баяжмалд ялгах металл зэсийн хэмжээ тодорхой бөгөөд металл зэсийн хэмжээ урт хугацаанд онцын хэлбэлзэлгүй тогтмол байх ёстой. Энэ тооцоо ТЭЗҮ-д тусгагдаагүй байна. 6. “Таван толгой”-н нүүрсний ордоос БНХАУ-ын Вуюуан өртөө хүртэл төмөр зам тавьж нүүрс тээвэрлэх энэ замаас 40 км орчим салаа зам байгуулж “Оюутолгой”-той холбох энэ саналыг хэрхэвч хүлээн зөвшөөрч болохгүй. “Таван толгой”-гоос нүүрс, “Оюутолгой”-гоос зэсийн баяжмал төмөр замаар тээвэрлэх энэ асуудал Монгол улсад төмөр замын тээвэр хөгжүүлэх төрийн бодлоготой уялдаатайгаар ашигт малтмалын ирээдүйтэй ордууд, “Цагаан суварга”-ын зэсийн одоо баригдаж буй үйлдвэр, орон нутгийн ачаа тээвэрлэлт, Монголын говийн нутгийг төв хэсэгтэй төмөр замаар холбох зэрэг асуудлыг нарийн бодож төлөвлөгдөж байгуулагдах ёстой. Энэ тооцоонд тусгагдсан шийдэл нь уулын баяжуулах үйлдвэрийн явцуу эрх ашгаар хязгаарлагдсан бүс нутгийн хөгжилд дорвитой хувь нэмэр болхооргүй байдал харагдаж байна. 7. Оюу толгойн үйлдвэрийн эрчим хүчний хэрэгцээг Хятадын цахилгаан станцаас өндөр хүчдлийн шугам татаж хангах, мөн Оюу толгойн үйлдвэрийн зэсийн баяжмалыг Хятад улс уруу тээвэрлэхийн тулд уг ордоос шууд урагш нь Хятадын хил хүртэл төмөр зам барих явдал нь Монгол улсын үндэсний аюулгүй байдлын эрх ашигт үл нийцэх асуудал мөн гэдгийг онцгой анхаарах нь чухал байгаа юм. Угаасаа Монгол улсын үндэсний аюулгүй байдлын эрх ашиг нь Оюу толгойн ордын хэрэгцээг арай хямд, хялбар аргаар цахилгаан эрчим хүчээр болон зам тээврээр хангахтай зүйрлэхийн аргагүй том асуудал гэдгийг гол зарчим болгож аль аль талдаа ойлгох нь зүйтэй байна. 8. Усны судалгаа хийж буй “Акуатерра” компани нь Монгол Улсын холбогдох хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрөл аваагүй байгаа нь цаашид хариуцлага хүлээх хууль, эрх зүйн орчин бүрдээгүй болохыг анхааруулж байна. Ахуйн хэрэгцээт болон бусад бараа материалын хангалтыг Хятад улсаас нийлүүлэхээр төлөвлөгдсөн байна. Гүний хоолойн газрын доорхи усны орд өнгөн хөрсний устай холбоогүй тухай бичжээ. Энэ дүгнэлт эргэлзээ төрүүлж байна. Хоолойд хуримтлагдсан газрын доорхи ус тархалтын талбайн хэмжээнд дээд уст үетэйгээ холбоогүй мэт боловч алсын тэжээгдлийн мужид зайлшгүй холбоотой. Тэжээгдлийн мужаас хөндий тийш урсах өнгөн хөрсний ус эхлээд газрын гүний уст давхрагын тэжээнэ, гүний уст давхарга усаар ханаснаар түүний дээр орших уст үеийг тэжээнэ. Энэ мэтээр Гүний хоолойн газрын гүний уст давхарга өнгөн хөрсний усаар тэжээгдэж байгаа. Иймд Гүний хоолойн усыг их хэмжээгээр авснаар алсын тэжээгдлийн мужид хөрсний усны түвшин доошлох процесс явагдана. Энэ нь Байгаль экологийн том хохирол дагуулна. 9. Энэхүү техник эдийн засгийн тооцооны үндсэн шийдлүүд нь зөвхөн энэ ордын ашиглах тусгай зөвшөөрлийг эзэмшиж байгаа компанийн эрх ашгийг тусгасан өрөөсгөл бодлогоор хийгдсэн, түүхий эдийг урд хил давуулан тээвэрлэх хувилбараар боловсруулсан байна. 10. Уг ордыг ашиглах үндэс болсон, мөн харилцан зөвшилцөж, ойлголцсон, техник эдийн засгийн үндэслэл боловсрогдоогүй учир Монгол улс, АММИ компанийн хооронд хөрөнгө оруулалтын буюу бусад аливаа гэрээ хэлэлцээр хийх боломж, нөхцөл бүрдээгүй байна. 11. Оюутолгойн ордыг ашиглах техник эдийн засгийн цогц үндэслэлийг боловсруулахад зөвхөн иж бүрэн уурхайн үйлдвэрийг байгуулах бодлогыг тусгаад зогсохгүй, түүнтэй уялдан гарах дэд бүтцийн асуудлыг бүрэн тусгасан, Монгол улсын эрх ашгийг дээд зэргээр харгалзсан, мөн энэ ордыг ашиглах компанийг аливаа эдийн засгийн хохирол болон алдагдалд оруулахгүй байх нөхцөлөөр боловсруулсан техник эдийн засгийн үндэслэлийг ордын тусгай зөвшөөрлийг эзэмшигч компани ба Монгол Улсын Засгийн газартай хамтарч боловсруулсны дараа ордыг ашиглах гэрээг хийх нь зүйтэй. 12. Мөн орд ашиглах гэрээг одоо хийх боломжгүй болсон нөхцөл бол 2006 оны “Ашигт малтмалын тухай хууль” монгол улсын эрх ашигт харшилсан, мөн Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2007 оны 1 дүгээр сарын Их суудлын хуралдааны шийдвэрээр Үндсэн хуулийг зөрчиж засвар хийгдсэн нь тогтоогдсон нь нэгэнт нотлогдож, энэхүү хууль хүчингүй болсон учир стратегийн ач холбогдолтой аливаа ордыг ашиглах гэрээ хэлэлцээр хийх боломжгүй болжээ. Энэ хууль шинэчлэн өөрчлагдсөний дараа, ордыг ашиглах монгол улсын төрийн бодлогыг тусгасан ордыг ашиглах Техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулах хэрэгтэй. 13. Оюу толгойн уул уурхай- металлургийн цогцолборын бүрэн хэмжээний техник-эдийн засгийн үндэслэлийн зэрэгцээ, угаасаа өмнөт говийн энэ бүс нутгийн эрдэс баялгийн орд газруудыг (Таван толгой, Цагаан суврага, бусад ордууд ) эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, тэдгээрийн дэд бүтцийн асуудлыг иж бүрнээр, харилцан уялдаатай шийдвэрлэх цогц төлөвлөгөө, хөтөлбөр боловсруулах шаардлагатай бөгөөд илүү үр дүнтэй байх болно. Тийм хөтөлбөрийг гуравдагч орны оролцоотой буюу Монгол, Японы хамтын ажиллагааны шугамаар боловсруулах нь илүү оновчтой болох бөгөөд тийм асуудлыг Монгол улсын Засгийн газраас Японы талд албан ёсоор тавих нь зүйтэй байгаа юм.<br /><br />Экспертиз хийсэн: 1. Х. Бадамсүрэн ҮХЯ-ны Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн газрын дарга, доктор<br />2. А. Хүрэлбат ҮХЯ-ны Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн газрын мэргэжилтэн<br />3. Б. Нэргүй ҮХЯ-ны Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн газрын орлогч дарга<br />4. Ж. Билэгсайхан Ашигт малтмал газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын Уул уурхайн газрын дарга<br />5. Т. Намжим Ерөнхийлөгчийн зөвлөх, академич, доктор<br />6. Д. Баяр Үйлдвэр, худалдааны сайдын зөвлөх, доктор<br />7. З. Төмөрбаатар Түлш, эрчим хүчний яамны газрын орлогч дарга<br />8. Л. Үндэс Байгаль орчны яамны газрын орлогч дарга<br />9. У. Борчулуун Эрдэнэс МГЛ ХХК-ний хэлтсийн дарга<br />10. Н. Бямбадорж Эрдэнэт үйлдвэрийн ил уурхайн дарга, Монгол улсын зөвлөх инженер, доктор<br />11. Я. Пүрвээ Монголросцветмет нэгдлийн хэлтсийн дарга<br />12. Ч. Хурц Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны сайд асан, Ричмогол ХХК-ний төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга<br />13. Д. Рэнчинханд Геологи, уул уурхайн үйлдвэрийн яамны орлогч сайд асан, зөвлөх инженер<br />14.М. Дамдинсүрэн Эрдэс боловсруулалтын технологийн хөгжлийн төвийн завлах, доктор 15. Ш. Энхтөр Монголын барилгын инженерүүдийн холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн<br />16. С. Авирмэд МУИС-ын багш, доктор, дэд профессор<br />17. М. Тодбилэг ҮХЯ-ны Геологи, уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн газрын мэргэжилтэн<br />18. Ч. Энхбаяр Улсын мэргэжлийн хяналтын газрын Геологи уул уурхайн хяналтын хэлтсийн дарга<br />2007 оны 3 дугаар сар 01Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-40647706003547990042009-03-12T10:07:00.001+08:002009-03-12T10:17:56.969+08:00Оюутолгойн орд газрын талаар дутуу дулимаг гэрээ хийгдсэн тухай шүүмж<p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; font-family: "Tahoma","sans-serif";">- УИХ-д өргөн бариад байгаа Монгол Улсын Засгийн газар, Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК хоёрын хооронд байгуулах Оюутолгойн орд газрыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээний талаарх санал шүүмж -<o:p></o:p></span></p><div style="text-align: justify;"> </div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; font-family: "Tahoma","sans-serif";">Монгол Улсын хөгжилд ихээхэн нөлөө үзүүлэх боломжтой Оюутолгойн ордыг ашиглах хөрөнгө оруулалтын гэрээ, Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК (АММИ) компанийн хувь нийлүүлэгчдийн гэрээг батлах тухай хуулийн төслийг Засгийн газар УИХ-д 2009 оны 3 дугаар сарын 3-ны өдөр өргөн барьсан гэж бид ойлгож байна. Хэдийгээр гэрээг олон нийтэд албан ёсоор ил тавиагүй ч иргэний нийгмийн байгууллагууд УИХ-ын зарим гишүүдээр дамжуулан дээрх гэрээнүүдийн хувийг авч байна. Гэрээг хууль болгон батлах эсэх нь УИХ-ын эрх мэдлийн асуудал тул гэрээний зүйл, заалт бүрийг нарийвчлан хэлэлцсэний үндсэн дээр эцсийн шийдвэрээ гаргана гэдэгт Нээлттэй Нийгэм Форумын зүгээс итгэж байна. УИХ-ын гишүүдэд шийдвэрээ гаргахад дэмжлэг үзүүлэх үүднээс гэрээтэй холбоотой анхаарал татаж буй асуудлуудын талаар өөрсдийн байр суурийг үүгээр хүргүүлж байна. Хариуцлагатай шийдвэрийг эцсийн байдлаар гаргахад зайлшгүй танилцах шаардлагатай мэдээллийг гэрээнд оруулаагүй байна Гэрээний эдийн засгийн үндэс болсон хөрөнгө оруулалтын хэмжээ, үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний хэмжээ зэргийн талаар мэдээлэл гэрээнд тусгагдаагүй байгаа нь тус гэрээг байгуулах нь Монгол Улсын хувьд ашигтай эсэхийг үнэлэх боломжийг хязгаарлаж байна. Техник эдийн засгийн үндэслэлийг гэрээнд хавсаргаагүй нь Ашигт малтмалын тухай хуулийн: “30.1.1. эхний 5 жилд оруулах хөрөнгийн хэмжээ, хугацаа, үйлдвэрийн хүчин чадал, бүтээгдэхүүний нэр төрөл, орд ашиглах арга, технологийн талаархи мэдээлэл, техник, эдийн засгийн үндэслэл”-ийг гэрээний төсөлд хавсаргана гэсэн заалтыг зөрчиж байна. 5 жилийн хугацаанд 5 тэрбум долларын хэмжээтэй хөрөнгө оруулалт хийнэ гэж гэрээний 9.5-р зүйлд заасан ба харин хуваарийг нь техник эдийн засгийн үндэслэлд тусгана гэж заасан байгаа нь үнэндээ иж бүрэн мэдээлэлд тулгуурлан шийдвэр гаргах боломжийг хязгаарлаж байгаа хэрэг юм. Мөн 125 сая долларын урьдчилгаа авах тухай гэрээ, гэнэтийн ашгийн татварыг орлохоор санал болгож буй нөөцийн ашгийн нэмэлт төлбөрийн тухай хуулийн төсөл зэргийг Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд хавсралт байдлаар танилцуулах учиртай. Монгол Улсад одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй хууль тогтоомжийг тухайн гэрээгээр өөрчилж байгаа нь цаашид гэрээгээр дамжуулан хуулийн заалтыг биелүүлэхгүй байх нөхцлийг хөрөнгө оруулагч, Засгийн газрын аль алиных нь хувьд бүрдүүлж байгаа нь <span style=""> </span>анхаарал хандуулах зүйл мөн хэмээн бид үзэж байна Тухайлбал, уг гэрээг батлах тохиолдолд Ашигт малтмалын тухай хуулинд “шаардлагатай тохиолдолд татварын дэглэм тогтоох”, “Хөрөнгө оруулалтын гэрээний хугацааг сунгах эсэхийг талууд гэрээгээр харилцан тохиролцож болно” гэсэн нэмэлт, өөрчлөлт оруулах нь цаашид байгуулах хөрөнгө оруулалтын гэрээ болгоны хувьд өөр өөр татварын дэглэм тогтоож, татварын хөнгөлөлт чөлөөлөлт эдлүүлэх, мөн гэрээний хугацааг хуулиар биш гэрээгээр тогтоох боломжийг олгож байна. Түүнчлэн Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээний хувьд 30 жилийн хугацаатай байгуулж байгаа <span style=""> </span>мэт харагдавч дахин хоёр удаа тус бүр 20 жилээр сунгах боломжтой байгаа нь үндсэндээ 70 жилээр гэрээг байгуулж байгаагаас өөрцгүй сонстож байна. Татварын харилцааны хувьд гэрээний нөхцлүүд нь хөрөнгө оруулагчийг дээд зэргээр хамгаалсан, харин Монгол Улсын үүрэх эрсдэл хэт өндөр байхаар байна Татварын хувь, тооцох аргачлалыг гэрээнд заасан нөхцлөөр тогтворжуулахдаа хөрөнгө оруулагчдад таатай нөхцөл ирээдүйд үүсвэл, тухайлбал татварын хувь хэмжээ буурвал тус таатай нөхцлийг хөрөнгө оруулагч эдлэхээр заасан ч татварын орчин хөрөнгө оруулагчийн татварын ачааллыг нэмэгдүүлсэн хууль тогтоомж гарсан тохиолдолд түүнд ийм өөрчлөлт хамаарахгүйгээр заасан нь нэг талын тогтворжуулалт болсныг харуулж байна. Мөн “Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд татварын хууль тогтоомжид зааснаас өөрөөр заасан бол хөрөнгө оруулалтын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө” гэсэн утгатай өөрчлөлт оруулж байгаа нь татвар ногдуулахдаа тэгш, үл ялгаварлах зарчмыг баримтлах үзэл санаатай зөрчилдөж байгаагаас гадна цаашид хөрөнгө оруулагчдад гэрээгээр дамжуулан хуулийн шаардлагыг биелүүлэхгүй байх сонирхлыг төрүүлж, төрийн холбогдох албан тушаалтнуудад ихээхэн хэмжээний эрх мэдлийг олгож байгаа явдал гэж үзэхээр байна. Хөрөнгө оруулалтын гэрээний хоёрдугаар хавсралтад “Нөөцийн ашгийн нэмэлт төлбөр”-ийн тухай дэлгэрэнгүй тайлбарласан ч 1.4-р заалтад “хөрөнгө оруулагчийн төлөх ёстой бүхий л татварын хэмжээ нь татвар ногдуулах нийт орлогын 68 хувиас илүүгүй байна” гэж тухайн жилд ногдуулж болох бүх татварын хэмжээний дээд хязгаарыг тогтоосон нь анхаарал татаж байна. Ийнхүү ногдуулж болох татварын дээд хязгаарыг заасан нь тусгаар улсын татвар ногдуулах эрхийг хязгаарлаад зогсохгүй ялангуяа бүтээгдэхүүний үнэ өндөр үед үүсэх эдийн засгийн рент буюу хэвийн ашгаас давсан “гэнэтийн”, эсвэл “өндөр” ашгийг Засгийн газар илүү хувиар хүртэх боломжийг хааж байна. Рентийн ашгийг Засгийн газар бүрэн хэмжээгээр татан авсан ч хөрөнгө оруулагчийн эдийн засгийн шийдвэрт онолын хувьд нөлөөлдөггүй учир татварын дээд хязгаарыг ийнхүү тогтоосон нь нэн зохимжгүй юм. Мөн нөгөө талаас төлөх ёстой татварын доод хэмжээг зааж өгөөгүйг санах хэрэгтэй. Хөрөнгө оруулагч үндсэндээ хайгуулын, үйлдвэр барих, үйл ажиллагааны зэрэг бүх хөрөнгө оруулалт, зардлаа бүрэн нөхөж болохоор татварын дэглэмийг тус гэрээгээр тохирч буйг тооцвол энэ нь бас л нэг талын үйлчлэлтэй тогтворжуулалтын нэгэн хэлбэр гэж үзэхээр байна. Ногдол ашгаа хөрөнгө оруулагч хил давуулан гаргахад авах ёстой суутгал татварыг ногдуулахгүйгээр тохирсон байна. Энэ татвар нь аль ч улсад байдаг, гадаад валютын урсгалыг хянах болон дотоодын хөрөнгө оруулалтыг дэмжихэд чухал ач холбогдолтой, мөн Канадтай байгуулсан татварын хэлэлцээрийн дагуу хуулинд заасан 20 хувь биш таван хувиар ногдуулах ёстой татвар юм. Өмнөх гэрээний төсөлд байгаагүй учир энэ удаа ч авахгүй байхаар тохиролцсон гэх тайлбар нь УИХ-ын 40 дүгээр тогтоолд заасан өнөөгийн үйлчилж буй хууль тогтоомжийн хүрээнд гэрээг байгуулах удирдамжаас шууд зөрж байна. Алдагдлыг ирээдүйн татвар ногдох орлогоос хасч тооцох тухайд өнөөгийн татварын хууль тогтоомжийн дагуу дараагийн хоёр жилд шилжүүлж тооцох, харин шилжүүлэх алдагдлын дээд хэмжээ төлөх татварын 50 хувиар хязгаарласан хуулийн заалтыг зөрчиж, дараалсан найман жилийн туршид ямар нэгэн хязгаарлалтгүйгээр алдагдлаа ирээдүйн ашгаасаа нөхөх бололцоог олгосон байна. Ингэснээр цаашид бусад компани ч татварын энэ заалтыг биелүүлэхгүй байх үндэслэл бүрдэж болох юм. Нэмүү өртгийн албан татвар (НӨАТ)-ын тухай хуулийн 13.1.13-т “борлуулсан алтыг НӨАТ-аас чөлөөлнө гэж заасан байгаа. Харин гэрээний төсөлд НӨАТ-ыг тэг хувиар тогтоохоор заасан байна. НӨАТ-аас ямар нэгэн байдлаар хөнгөлөх тохиолдолд чөлөөлөх хэлбэрийг сонгох нь оновчтой. Учир нь тэг хувиар тогтоосон НӨАТ-ын хувьд компани бусдаас авсан бүтээгдэхүүний үнэнд шингэсэн НӨАТ-ыг эргүүлэн авах юм. Оюутолгойн төслийн хувьд алтандаа НӨАТ-ыг тэг хувиар төлөх тохиолдолд бусад алтны компани ч чөлөөлөх бус, тэг хувийг төлөх сонирхолтой байх болно. “Татвар” гэдэгт торгууль зэрэг татвар ногдох орлогоос хасагдахгүй зүйл орсон байна. Тухайн компанийн төлж байгаа бус, хувь хүний орлогын татвар, нийгмийн даатгал зэргийг ч “татвар” гэсэн нэр томьёонд оруулж, хөрөнгө оруулагчийн татварын ачаалал мэтээр үзүүлсэн байна. Зөвхөн Оюутолгойн ордын хувьд гэрээ үйлчлэх тусгаарлалтыг тодорхой хийж өгөөгүй нь цаашид гэрээнд Оюутолгойд хамааралгүй хайгуулын болон ашиглалтын үйл ажиллагааг хамаатуулах боломжийг олгож байна Хөрөнгө оруулагчийн Монголд явуулах бусад үйл ажиллагаа, бусад эрэл хайгуул, орд газрыг ашиглах үйл ажиллагааг ч уг гэрээгээр зохицуулахаар байна. Оюутолгойн орд газрыг ашиглахад, өөрөөр хэлбэл өнөөдөр олгогдсон байгаа гурав хүртэлх ашиглалтын лицензийн хувьд л уг гэрээ үйлчлэх ёстой. Харин гэрээн дэх заалтууд энэ тал дээр бүрхэг байна. Тухайлбал, “ашиглалтын лиценз” гэдэгт олгогдоод байгаа гурван ашиглалтын лиценз дээр нэмж лиценз авах боломжийг тусгасан байна. Хөрөнгө оруулалтын гэрээний 16.3-р заалт болон хувь нийлүүлэгчдийн гэрээнд 6709А лицензийг тойрсон газар нутагт хайгуул хийж, тус гэрээнд хамаатуулах боломжийг зааж өгчээ. Ингэх нь хөрөнгө оруулагчийн бусад төсөлд гаргах хайгуулын болон бусад зардал, алдагдлыг уг гэрээний хүрээнд ашгаасаа нөхөх, мөн тусдаа төслийн хувьд гэрээнд заагдсан хөнгөлөлт чөлөөлөлт, бусад таатай нөхцлүүдийг эдлэх боломжийг олгох эрсдэлтэй. Монгол Улс өндөр хүүтэйгээр их хэмжээний зээл авах нөхцөлтэйгээр компанийн 34 хувийг худалдан авч байгаа нь ирээдүйд төсөвт хүндээр нөлөөлж, эдийн засгийг уул уурхайгаас улам хүчтэй хамаатуулсан шийдвэр болжээ Төрийн өмчийн 34 хувийг ирээдүйд өөрийн хувьд ногдох ногдол ашгаас хүүтэйгээр тооцохоор тохиролцжээ. Харин хүү нь 9.9 хувь дээр АНУ-ын инфляцийн ойролцоо үзүүлэлт болох хэрэглээний үнийн сагсын нэгэн хэмжүүрээр авахаар болжээ. Энэ хүү дунджаар 3-4 хувийн хэмжээнд ч хүрч болдог тул үндсэндээ 13-14 хувийн хүүтэйгээр “оруулах хөрөнгө” гэж байгаа таван тэрбум долларын 34 хувь болох 1.7 тэрбум долларын зээл авах асуудал уг гэрээг баталснаар баталгаажих юм. Энэ нь том хэмжээний, урт хугацаатай зээлийн хувьд эргээд Монгол Улсын хувьд хэтэрхий үнэтэй, ихээхэн дарамт болох өндөр магадлалтай. Түүнчлэн урьдчилгаа төлбөр 125 сая доллар авна гэж танилцуулж байгаа ч хөрөнгө оруулалтын гэрээнд уг төлбөрийг заавал авна гэсэн заалт байхгүй ба энэ төлбөрийг ямар үнээр буюу хүү төлж авах нь тодорхойгүй байна. Дээрх асуудлуудаас гадна байгаль орчны, усны, дэд бүтцийн зэрэг олон асуудал байгаа нь ойлгомжтой. Бусад анхаарал татаж буй асуудлаас нэгийг дурьдахад Оюутолгойгоос Гашуун сухайт хүртэл зам барих ба уг замын засвар үйлчилгээг Монгол Улсын Засгийн газар хариуцахаар байна. Компаниас өөр цөөн тооны байгууллага, хүн ашиглах, мөн ашигласан ч төлбөр төлөх магадлалтай уг замын засвар үйлчилгээг төр хариуцах нь зохимжгүй юм. Тэр тусмаа уг замыг барих зардал нь хөрөнгө оруулагчийн татвар төлөх орлогоос хасагдан тооцох билээ. Нэгтгэн дүгнэхэд, Монгол Улс уг гэрээг байгуулснаар татварын, ашигт малтмалын зэрэг олон хуульд өөрчлөлт оруулахад хүрч байна. Ингэхдээ цаашид байгуулагдах гэрээнүүд ч хуулиас давсан эрхтэй байх үндсийг бүрдүүлж байна. Мөн Монгол Улс хөрөнгө оруулагч компанийн 34 хувийн хувьцааг арилжааны нөхцлөөр, өндөр хүүтэйгээр зээлж авч байгаа бөгөөд үүний төлөө хөрөнгө оруулагчид хөнгөлөлт үзүүлэх, буулт хийх үндэслэл байхгүй юм. Гэсэн хэдий ч үйлчилж байгаа хууль тогтоомжоос давсан олон хөнгөлөлт чөлөөлөлтийг хийсэн нь харагдаж байна. Мөн УИХ-аас өгсөн удирдамжид “Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төслүүдийг боловсруулах болон хэлэлцээ хийх ажлыг ил тод явуулах”-аар заасныг Засгийн газар хангалтгүй биелүүлсэн гэж үзэхээр байна. Тухайлбал, олон нийтэд гэрээний талаар дутуу мэдээлэл өгч, төөрөгдүүлж ирсэн. Жишээ нь, хөрөнгө оруулагчийн 34 хувийг шууд эзэмших болсон гэж мэдэгдэж байсан ч уг хувийг өндөр хүүтэйгээр худалдаж авч байгааг мэдэгдээгүй. Цаашид гэрээний төслийг УИХ-д өргөн барих үед олон нийтэд мөн ил тод мэдээлэх эрх зүйн <span style=""> </span>механизмыг бүрдүүлэх нь олон нийтийн санал бодлыг тусгах, гэрээг дэмжих итгэлийг бүрдүүлэхэд нэн чухал юм. Нээлттэй Нийгэм Форумын зүгээс Гэнэтийн ашгийн татварыг цуцлан “Нөөцийн ашгийн нэмэлт төлбөр”-ийг тогтоох нь эдийн засгийн ямар үр нөлөөтэйг шинжлэн, дүгнэлтээ бодлого боловсруулагч, олон нийтэд тусгайлан хүргэхээр төлөвлөж байна.<o:p></o:p></span></p><div style="text-align: justify;"> </div><p class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal; text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; font-family: "Tahoma","sans-serif";">Н. Дорждарь<br />Нээлттэй Нийгэм Форум <o:p></o:p></span></p><div style="text-align: justify;"> </div><p style="text-align: justify;" class="MsoNormal"><span style="font-family: "Tahoma","sans-serif";"><o:p> </o:p></span></p>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-31877398653141416882008-11-14T08:44:00.000+08:002008-11-15T08:45:38.287+08:00GAF to establish a computerized mining title cadastre and registry for MongoliaGAF has been awarded a contract to design and establish the new automated and countrywide Mining Registry and Cadastre System for Mongolia.<br /><br />After the successful completion of contract negotiations GAF will start work on-site in November 2008. The project under the Governance Assistance Program (GAP) aims to improve governance in the mining sector, through the establishment of a transparent system to grant, manage and cancel permits. The efficient and reliable management of mining titles is considered as a backbone to increase investment and growth in the mining sector of Mongolia.<br />The Project’s objective is to strengthen the property rights and security of tenure within the mining sector; enhance the transparency of the mineral licensing process and government’s regulatory capacity through improved efficiency, information availability and management.<br /><br />A core element of the Project is the supervision, development, equipping and implementation of a fully computerized mining registry and cadastre system. Existing analogue and digital data will be inventoried and re-organised. Institutional strengthening including focussed training activities and legal advice shall enhance the overall framework created by the new Mineral Law for the benefit of the administration, miners, investors as well as the public.<br /><br />Works will be performed for the Mineral Resources and Petroleum Authority of Mongolia, MRPAM. The project duration is 24 months, including a maintenance and support phase of 12 months. Activities are funded by the World Bank, International Development Association. The contract value amounts to 0.5 million EUR. The activities in Mongolia follow countries like Nigeria, DRC, Madagascar and Namibia, where GAF has set-up nation-wide computerised mining titling systems, some successful in operation for more than 10 years.<br /><br />About GAF: (<a href="http://www.gaf.de/">www.gaf.de</a>)<br /><br />GAF, a Telespazio company, is globally active and has an international reputation as a competent provider of project design, management and implementation services in the fields of geo-information and spatial IT consultancy to private and public clients. The company has set new standards in quality, competence and reliability, while simultaneously developing a high-performance and multi-disciplinary range of products and services.<br />GAF offers fully integrated technical and institutional assistance and management consultancy underpinned by geo-spatial services and products.<br /><br />GAF AG has a proven track-record in performing technical assistance projects in the natural resources sector and is delivering customized cadastral and registry as well as geological and land information systems.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-26716414163579843892008-11-07T08:43:00.000+08:002008-11-15T08:44:39.225+08:00First Coal-to-NG Project to Break Ground in Inner MongoliaChina's first coal-to-natural gas project will break earth in Hexigten Banner in Chifeng City, Inner Mongolia Autonomous Region.<br /><br />Datang International Power Generation Co., Ltd. (SEHK: 0991), a listed arm of China Datang Corporation, is the main investor of this project. Taking lignite as raw material, the project is designed to be able to produce 12 million cubic meters of natural gas per day, or 4 billion cubic meters annually. Notably, the project adopts several homemade patents or advanced technologies like pressurized gasification of crushed coal and low-temperature methanol scrubbing, which are the most matured, safe and economical ways to transform coal into gas in China. Shengli Coalfield in Xilinhot City in Inner Mongolia will be the main coal supplier to this project. The coalfield reserves 22.4 billion tons of lignite that is met the requirements for raw materials for coal gasification. The natural gas made by Hexigten project will be transported to Beijing.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-54719885684955909862008-11-03T09:06:00.000+08:002008-11-15T09:07:16.697+08:00Mongolia imports 2.7 million tons of coal to China in SeptemberAs China set records for the amount of imported coking coal purchased during September, the majority of this coal came from Mongolia.<br /><p> Reports for September indicate Mongolia exported 2.69 million tons of coking coal to China, which was a 40.4 percent increase over September 2007.<br /></p> Also during this past September, Mongolia was the largest importer of coking coal to China.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-70838585998991351022008-10-31T08:35:00.000+08:002008-11-01T08:36:20.764+08:00Centerra talks continue with Mongolia, Kyrgyz govts<div style="text-align: justify;">TORONTO (miningweekly.com) – Gold-miner Centerra Gold is continuing talks with the governments of Mongolia and Kyrgyzstan, to resolve investment agreements for its operations in the countries, president and CEO <strong>Stephen Lang</strong> said on Friday.<br /><br />In Mongolia, where Toronto-based Centerra is trying to secure an investment agreement before moving ahead with the development of its Gatsuurt prospect, the company has met with both the Prime Minister and the new Minister of Mines and Energy, following the elections and formation of a new coalition government in the country.<br /><br />Both officials have indicated that revisions to Mongolia's mining law would be a “priority” for the Parliament, Lang said on a conference call.<br /><br />Further, Centerra has also had preliminary talks with the Mines Minister about resuming the negotiations for an investment pact for Gatsuurt.<br /><br />Mongolia initially accepted a feasibility study Gatsuurt in March, opening the way for the negotiation of an investment agreement for the mine, but discussions have been delayed by political developments in the country.<br /><br />In Kyrgyzstan, the company is “nearly daily contact” with the group designated by the government to handle an agreement for the Kumtor mine, Lang said.<br /><br />However, the parties have agreed to keep the discussions confidential, and so he was unable to comment further.<br /><br />“We are certainly communicating on a more frequent basis than was the cast two months ago,” he added.<br /><br />The talks resumed in July after Centerra and its 53%-shareholder, uranium giant Cameco, agreed to postpone an arbitration hearing into its dispute with the government.<br /><br />Centerra had resumed international arbitration against the Kyrgyz government in June, after it failed to ratify an investment agreement for Kumtor before the pact expired.<br /><br />Cameco, Centerra and the government of Kyrgyzstan negotiated preliminary agreements in August last year, which would give the government an increased share in Centerra, in exchange for an increased concession area and a simplified, fixed-tax regime for its Kumtor gold project.<br /><br />If all the transactions set out in the agreement had been completed, the Kyrgyz government would own 29,3% of Centerra, Cameco would own 40,5% and the balance, 30,2%, would be held by public shareholders.<br /><br />After twice requesting more time to study the agreement, Parliament eventually allowed the June 1 deadline to pass without giving its approval.<br /><strong></strong><br /><strong>FORECASTS LOWERED</strong><br /><br />Centerra reported third-quarter net earnings of $16,9-million on Friday, compared with $4,8-million a year earlier.<br /><br />Revenue increased to 139,4-million, compared with $98-million in the third quarter of 2007, mainly thanks to a 26% increase in the realised gold price of $860/oz.<br /><br />Centerra produced 186 145 oz of gold during the three months, at a total cash cost of $498/oz, compared with 136 461 oz a year ago, at a total cash cost of $440/oz.<br /><br />However, the company revised its full-year production forecast for 2008 to between 740 000 oz and 790 000 oz, from previous guidance of between 770 000 oz and 830 000 oz.<br /><br />The cut was mainly a result of lower than expected gold production at the Kumtor mine, where initial head grades in a higher-grade zone currently being mines were below expectations.</div>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-65948052666738242062008-10-30T08:31:00.000+08:002008-11-01T08:33:17.745+08:00China Energy Corporation Continues Expansion Strategy<div style="text-align: justify;"><span style="font-weight: bold;"> Demand and Selling Prices Expected to Remain High</span><br /><br />LAS VEGAS, NV and ERDOS CITY, CHINA, Oct 30, 2008<br /><br />China Energy Corporation, a leading producer of coal, heat, and electricity in Inner Mongolia, China, is pleased to provide this corporate update regarding its operations. "Our persistent focus on expanding our production of coal, heat, and electricity has positioned the Company to take full advantage of the major economic transformation and urban migration now taking place within Inner Mongolia," said Mr. WenXiang Ding, President of China Energy. "We expect demand and pricing for coal, heat, and electricity to remain high as we enter the traditionally cold winter season in northern China." As part of China Energy's ongoing expansion strategy, Inner Mongolia TeHong Coal and Power Co. Ltd., a wholly owned subsidiary of the Company, continues to enhance its production facilities and intends to increase its annual coal production capacity by 80% to 900,000 tons from the current production rate of 500,000 tons. Inner Mongolia TeHong Coal and Power Co. Ltd. was recently named one of the top 20 Chinese coal producers by the China Coal Industry Association. Inner Mongolia Zhunger County Heat Power Co. Ltd., the Company's other wholly owned subsidiary, continues to enjoy a government granted monopoly in the heating market for the XuanJiaWan District in Inner Mongolia. Completed in 2006, their modern thermoelectric power plant and six heat transfer stations have increased heating capacity in the area by over 150 times. The Company intends to leverage upon this success and to utilize its established industry and government relationships to expand into new power supply opportunities in the region. <br /></div>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-89530902626298002792008-10-28T08:30:00.000+08:002008-11-01T08:31:37.770+08:00RIO TINTO'S MONGOLIAN MINE UNDER A CLOUD<div style="text-align: justify;">Ulaanbaatar, /MONTSAME/ Cost projections for mining the Oyu Tolgoi deposit in Mongolia's Gobi desert have risen significantly and financing is harder, even as foreign miners await the terms of a minerals law being drafted by Mongolia's government, the head of the joint venture developing the mine said to a Australian media.<br /><br />Rio Tinto bought a stake in Canada's Ivanhoe Mines in order to jointly develop Oyu Tolgoi, one of the world's largest copper deposits. The deposit's size and promise prompted Mongolia to revise its laws, to ensure a state share in the country's mineral wealth. Oyu Tolgoi is expected to produce an average of 440,000 tonnes of copper and 320,000 ounces of gold a year over a 35-year life.<br /><br />"It's a robust project. Once we get the green light on discussions and negotiations with the government, we'd certainly be hopeful to move forward," said Keith Marshall, a managing director for the two firms in Mongolia. "However, I don't suppose it's going to be immune, and if the world's capital availability is reduced, there could be a situation where the project is delayed for other reasons than the development of the minerals law and the investment agreement.'' The cost projections for mining Oyu Tolgoi have increased significantly since Ivanhoe's last public report, he said, while a global credit crunch makes financing more difficult to secure.<br /><br />Worldwide, miners are revising their plans for projects that are only viable when metals prices are high, as copper prices slide to their lowest level since early 2006. But in Mongolia, Rio has signed on Ivanhoe employees, in a sign of optimism.<br /><br />Marshall did not give the minimum copper price at which Oyu Tolgoi would be profitable. Much depends upon the framework of Mongolian law, and the terms the miners can negotiate.<br /><br />"The average ore grade of the average copper mine is around 1.2% to 1.5%. Oyu Tolgoi compares favourably with those,'' Marshall said, referring to the lower-grade but more easily accessible ore closer to the surface. The promise of Oyu Tolgoi lies in its 2.5% ore, found in a deeper deposit. "We certainly hope costs would be in the lowest quartile.''<br /><br />Foreign miners are hoping that the sharp drop in copper prices in the last few months will persuade the Mongolian government to seek royalties and taxes from deposits like Oyu Tolgoi, but not the state share of up to 51% that the government has considered.<br /><br />"People are starting to become more realistic now, with the impact of the global economic crisis, especially now that the price of copper has gone down to $US1.70 a pound,'' Marshall said.<br /><br />"I think reality is setting in, and the reality is that the government would not be able to participate in the capital needed to build the mine. And I don't think it's a particularly wise use of a government or a country's funds, to invest in the mining industry.''<br /><br />A large government share, unaccompanied by capital contribution, increases the cash that the partners must contribute up front.</div>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-51426166003299377922008-10-28T08:27:00.000+08:002008-11-01T08:28:38.571+08:00CHD building 300-MW wind power plant in Inner MongoliaBEIJING, Oct 28, 2008 (Xinhua via COMTEX) -- HPIFF | Quote | Chart | News | PowerRating -- Construction of a 300-MW power generating mill is well under construction in Kailu County, the Inner Mongolia Autonomous Region by two subsidies of China's top state- owned power generation enterprise China Huadian Corporation (CHD).<br /><br />The project involves a total investment of 2.42 billion yuan with Huadian Power International Co., Ltd. (600027.SH; 1071.HK) and China Huadian Hong Kong Co., Ltd. taking 75 percent and 25 percent stakes, respectively. It's designed to install 200 wind power-generating sets in the wind power mill, with capacity of each set being 1.5 MW. Covering an area of 88 square km, the project is expected to go into operation in 2010 with an annual power output of 646 million kWh. Huadian Power International Co and China Huadian Hong Kong Co. are franchised to operate this plant for 25 years. China plans to build Kailu into a wind power-generating base with capacity at 1,000 MW.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-39685717682223551562008-10-23T17:51:00.000+08:002008-10-23T17:53:15.897+08:00Залуу чамаас асууя би!<a href="http://simpleladychimi.blogspot.com/2008/04/blog-post_17.html#comments">From Someone's Blog</a><br />http://simpleladychimi.blogspot.com/<br /><br />Хараа алдам талыг, харж маналгvй орхиод<br />Хараа булаам цэцэгсээ, хар гэртээ vлдээгээд<br />Халаас дvvрэн амьдрах гэж, харь орныг зорьсон<br />Хатуу хvтvvгийн нугачаанд бор дарстай зvтгэсэн<br /><br />Харь нутагт суугаа залуу чамаасаан асууя би<br />Хаалганы чинь тvгжээ бєх болов уу гэж асууя<br />Хилийн чинь манаанд хэний vр зогсоо вэ гэж асууя<br />Хvй дарсан чулуу чинь, хєдлєє болов уу гэж асууя би<br />Бvсгvй миний бядгvй турьхан хэдэн хуруунд<br />Бор гэрийн чинь єрхний уяа багтах болов уу гэж асууя би<br />Богино заяасан балчиг бяцхан ухаанд минь<br />Бодол хуруулж зовоосон бvхнийг чамдаа хэлье би<br />Богд уулын чинь энгэрт хатан Туул хорсон уйлж байна гэж<br />Бядгvй хэдэн загасыг баруун зvvнгvй хаячин цурхирч байна гэж<br />Баатар хотын чинь тєв хэсэгт, бохир шаахайны мєр хэсvvчилж байна гэж<br />Бодлогогvй хэдэн ноёд, байраа булаалдан хашгиралдаж байна гэж<br />Сvлжиж самнасан гэзэгний минь боолт, сvрлэн шаахай дэрлэн унаагvй гэж<br />Сvvдэр газраар дагжин чичирч, сvйтэгнэсэн бvхнээс айн бэмбэлзэж байна гэж<br />Сархад дарсанд живсэн, саахалтын залуугаас харц зугатаан байж<br />Сайн мууг тунгаасаар, санасан бодсоноо єчиж<br />Хэзээ ирэх вэ гэж хамгийн сvvлд нь асууя би!<br />Н.Оюун-Эрдэнэ<br /><br />Залуус минь энэ шүлгийг уншаад нэгийг бодож тунгаагаасай. Юуны төлөө хүний нутагт очин хар бараан ажлыг хийн боол мэт ажиллан хийх зүйл нь хэцүү дарамтанд, үргэлж мөнгө бодон, хайртай хүмүүсээсээ хол, хайр халамжийг мэдрэхгүй амьдарна вэ? Дасаагүй нутаг оронд очин агаар, хоол унд нь тохирохгүй хүнд ажил хийн эрүүл мэндээ муутган залуу насаа үдэж байна гэж боддог уу? Мэдээж мөнгө олж сайхан амьдрах гэж хариулах байх л даа. Мөнгөтэй л бол сайхан амьдарна гэж үү. Амьдралын үнэт зүйлс хайртай хайрлаж байдаг бүхэн чинь хажууд чинь байх биш гэж үү. Та бүгд гадаад руу явчихаар хэн эх орныг чинь хөгжүүлж та нарын очиж байгаа улс шиг болгох юм. Зөвхөн өөрсдийн сайн сайхан амьдралын төлөө хүний нутгийг зорьж боол болж байгаа юм уу? Хол байгаа таны халамж хайрыг өгч явуулж байгаа мөнгө чинь нөхнө гэж үү. Эцэг эхийн хайр халамж дутсан хүүхдүүдийн чинь хүмүүжил доголдож мөнгө л гадаадаас өгч явуулж байсан ээж, аавийг хайрлах сэтгэлтэй хүүхэд болон өсөн хүмүүжнэ гэж итгэж байна уу. Тэгэхдээ харь оронд байгаа бүх хүмүүсийг буруутгах гэсэн юм биш шүү. Монгол улс руугаа эргэн харж нэгийг бодоосой гэж бичлээ.<br /><br />Баатар хотын чинь тєв хэсэгт, бохир шаахайны мєр хэсvvчилж байна гэж<br />Бодлогогvй хэдэн ноёд, байраа булаалдан хашгиралдаж байна гэж хэлэх гэсэн юм.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-44266288013281915602008-10-22T10:22:00.002+08:002008-10-22T10:24:26.941+08:00Дэлхий бөөрөнхий биш<p class="MsoNormal" style="text-align: center; line-height: 150%;" align="center"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><br /><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: center; line-height: 150%;" align="center"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">XXI зууны даяарчлагдсан дэлхий<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0.5in; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">... Колумб дэлхийг бөөрөнхий гэж тооцоолсон учир өрнийг зорьсноор илүү дөт зам олно гэж найдаж гарсан билээ. Гэвч тэр дэлхийн бөмбөрцгийг арай багаар төсөөлснөөс замаа буруу тооцоолсон ба замд нь хуурай газар тааралдана гэдгийг урьдчилан таамаглаагүй байсан юм. Гэсэн ч мань эр өөрийн нээсэн шинэ ертөнцийнхөө уугуул иргэдийг Индианууд (энэтхэгүүд) гэж нэрлэснээр уг аялал төгссөн юм. Буцаж ирээд Колумб Фердинанд хаан болон Изабелла хатан хаандаа Энэтхэгийг олж чадаагүй боловч дэлхийг бөөрөнхий гэдгийг баталснаа хүлээн зөвшөөрсөн юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Би харин Энэтхэгт дорныг чиглэн, Франкфуртаар дамжиж, Луфтханзын иргэний нисэх онгоцны бизнес ангиллын суудлаар ирсэн юм. Би хаашаа ямар чиглэлээр болон хаа яваагаа суудлынхаа өмнө зоосон жижиг дэлгэцэн дээрх ЖиПиЭсийн тусламжтай яг таг мэдэж байнаа. Би бас л Индианууд (Энэтхэгүүд) гэж нэрлэгддэг хүмүүстэй уулзаж мөн л Колумбын адилаар Энэтхэгийн нууцлагдмал баялгийг хайж явлаа. Ялгаа нь гэвэл Колумб үнэт метал, торго, амтлагч гэх мэт тухайн үеийнхээ үнэ цэнийг тодорхойлогч материаллаг баялаг хайж явсан бол би программ хангамж, дуудлагын төв, дамжуулах протокол, оптик мнженерчлэлийн шинэ нээлтийг хайж ирсэн юм. Мөн Энэтхэгүүд яагаад бидний хийх ёстой ажлыг булааж аваад байгааг. Яагаад тэд Америк болон бусад аж үйлдвэржсэн орнуудын үйлчилгээ болон мэдээлэл технологийн ажлын голыг нугалах чухал түнш болоод байгааг мэдэхийг зорьсон юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Би аялалд гарахынхаа өмнө Колумбын адил дэлхий бөөрөнхий гэдэгт итгэлтэй байсан боловч Энэтхэгт үзсэн харсан болгон маань намайг алмайруулж энэ итгэл төгс байдалдаа эргэлзэхэд хүргэсэн юм. Колумб санамсаргүйгээр Америкт ирээд өөрийгөө Энэтхэгийн нэг хэсгийг нээчихлээ гэж бодож байсан бол би Энэтхэгт ирээд өөрийгөө Америкт байна гэж бодоход хүрлээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Колумб дэлхий бөөрөнхийг анх удаа баталсан бол би "Энэ дэлхий чинь хавтгай юм байна" гэж өөртөө шивнэлээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0.5in; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Ингээд "Тоглоомын талбайг тэгшилсэн" хүчин зүйлүүдийн тухай тайлбарлая. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0.5in; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <table class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"> <tbody><tr style=""> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 76.3pt;" valign="top" width="102"> <ul style="margin-top: 0in;" type="disc"><li class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Аутсорсинг<o:p></o:p></span></b></li></ul> </td> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 373.9pt;" valign="top" width="499"> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Томоохон компаниуд өөрсдийн дагавар үйлчилгээгээ хямд ажиллах хүч, татвар багатай улс оронд байрлуулж интернет, хиймэл дагуул ашиглан ажил үйлчилгээгээ эрхлэх процесс<o:p></o:p></span></b></p> </td> </tr> </tbody></table> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Аутсорсинг бол дэлхий дээр болж байгаа энэ нүсэр зүйлийн /даяаршил/ ердөө ганцхан хэмжигдэхүүн юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Сүүлийн хэдхэн жилийн дотор технологит хүмүүс хэтэрхий их мөнгө хаяж, зуу зуун сая долларыг дэлхий даяар өргөн зурвасын холболт хийх, далайн гүнээр шилэн кабель татахад зориулсан. Үүнтэй зэрэгцэн компьютерийн үнэ хямдарч дэлхий даяар тархан программ хангамжийн хувьд тэсрэлт гарч Гүүгл /Google/ мэтийн хайлтын системүүд, э-шуудан бий болж ямарч ажлын нэгээхэн хэсгийг нь Бостон руу нөгөө хэсгийг нь Банглор луу, бас нэг хэсгийг нь Бээжин рүү гэх мэтчилэн тарааж хэн ч хаанаас ч удирдаж хийхэд боломжтой болгодог янз бүрийн программ хангамжууд үсч хөгжсөн. Энэ нь бид бүхэнд өөрсдийнхөө оюуны хөдөлмөрийг хаана ч зөөж, хааш нь ч аваачиж хэн нэгнээр хийлгэчихээд буцаагаад нийлүүлэн ашиглаж болох эрх чөлөөг өгч байгаа юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Өнөөдөр урьд өмнө хэзээ ч байгаагүйгээр олон хүн дэлхийн аль ч өнцөг буланд байгаа өөр бусадтай ямар ч ажил дээр э-шуудан, сүлжээ, теле-хурал, янз бүрийн динамик программ хангамжууд ашиглан хэний ч төсөөлж байгаагүй тэгш эрхтэйгээр хамтран ажиллаж бас өрсөлдөж болохоор болсон нь тодорхой байна. Энэ бүхэн миний Энэтхэг болон бусад газруудаас хийсэн дүгнэлт бөгөөд эдгээр нь нийлээд энэхүү номны товч агуулга болох юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Түүхийнх нь хувьд даяаршлыг ерөнхий гурав ангилж болох юм байна гэсэн дүгнэлтэнд хүрэв. Хамгийн эхнийх нь 1492 онд Колумб анх далайд гарснаас эхлээд шинэ тив болон хуучин ертөнцийн хооронд харилцаа үүсч хөгжсөн үе буюу 1800-гаад оны үе хүртэл. Үүнийг даяаршил 1.0 гэж нэрлэе. энэ үе ертөнцийг тэр үеийнхний төсөөлж байсан аварга том хэмжээний дунд зэрэгт аваачсан юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хоёр дахь эрин буюу даяаршил 2.0 нь 1800-гаад оноос 2000 он хүртэлх ба үүний гол хөдөлгөгч хүч нь үндэстэн дамнасан аварга корпорациуд байсан. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Харин даяаршил 3.0 дэлхий ертөнцийг жижгээс өчүүхэн жижиг хэмжээнд аваачсан ба хүн бүрийн өөр өөрсдийнх нь зан төрхөөс шалтгаалан хувь хүмүүс дэлхийн дайны болж бусадтай хамтран ажиллаж, өрсөлдөх боломжтой болгосон. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Энэ үед өмнөхөөсөө ялгаатай нь морины хүч эсвэл ямар нэг тоног төхөөрөмж биш харин программ хангамж, бүх төрлийн хэрэглээний програмууд оюуны хөдөлмөр болон хүн бүхнийг ойртуулж байдаг шилэн кабель сүлжээг гол хөшүүргээ болгож байгаа. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Жишээ нь: Эмч, хууль, архитехтор, ня-бо, ер нь ямар ч мэргэжилтэй бай үйлчилгээндээ мэдрэмжтэй хандаж байхгүй бол тоон боловсруулалтанд /дижитал хэлбэрт/ оруулж болох бүхнийг хамгийн чанартай эсвэл хамгийн хямдхан нэгнээр аутсорсинг хийлгэчихдэг болсон байна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <table class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"> <tbody><tr style=""> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 97.55pt;" valign="top" width="130"> <ul style="margin-top: 0in;" type="disc"><li class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Оффшоринг<o:p></o:p></span></b></li></ul> </td> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 352.65pt;" valign="top" width="470"> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Томоохон компаниуд үйлдвэрлэл үйлчилгээнийхээ нэг хэсгийг татвар, ажлын хөлс багатай улс орон руу шилжүүлэх процесс<o:p></o:p></span></b></p> </td> </tr> </tbody></table> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Энэ нь Охаёо мужийн Кантонд байсан үйлдвэрийг бүхэлд нь нүүлгэж Хятад дахь "Кантонд" аваачиж ажиллуулахыг хэлдэг. Ингэснээр яг адилхан бүтээгдэхүүн - үүнийг яг адил аргаар үйлдвэрлэх боловч бага татвар төлөх, эрч хүчээр дүүрэн хямд ажиллах хүчийг эрүүл мэндийн даатгал бага төлөн ажиллуулах боломжтой. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Үй олон боловсролгүй, хагас боловсролтой, сайтар боловсорсон хямд ажиллах хүчин, тэдгээрийг ажилтай байлгах үйлдвэр, тоног төхөөрөмж болон оюуны хөдөлмөрийн импортыг дэмжигч төрийн бодлого, нүсэр том хэрэглэгчийн зах зээл зэрэг нь хятадыг оффшорингийн харьцуулшгүй чөлөөт бүс болгож чаджээ. Хятадын 160 гаран хот сууринд нэг саяас илүү хүн ам оршин суудаг. Та хятадын зүүн эрэг хавиар явбал суурингуудын нэгэнд дэлхий дээр байдаг ихэнх нүдний шилний хүрээг, нөгөөхөд хамаг л тамхины асаагуурыг, харин түүний хажуудахад Дэллийн үйлдвэрт зориулж компьютерийн дэлгэц, дараагийнхад гар утас үйлдвэрлэж байхыг харж болно. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Японы бизнесийн зөвлөх Кэничи Омас "Хятадын нэгдсэн улс" номондоо:<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>"Хятад бол гамшиг, хятад бол хэрэглэгч, хятад бол боломж" хэмээн бичжээ. Мөн "Танд хятадын амжилтанд туслахаас өөр арга байхгүй. Та үүнийг зогсоож дийлэхгүй. Хятадтай дайсагнаж өрсөлдсөнөөс та бизнесээ түр зогсоон аль хэсгийг нь хятадад хийж, аль хэсгийг нь хятадад зарж, аль хэсгийг нь хятадаас авч болох вэ гэдгээ л бодох хэрэгтэй" гэжээ.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хятад хөрөнгө оруулагчид, үйлдвэрлэгчдийг өөртөө татаж эхэлмэгц урьд нь өрсөлддөг байсан Малайз, Тайланд, Ирланд, Мексик, Бразил, Вьетнам ч бас татварын хөнгөлөлт, боловсролын түвшин, хямд ажиллах хүчин санал болгон оффшорингийг яаж өөртөө татах вэ гэдгээрээ өрсөлдөж эхлэв. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Оффшорингт зориулагдсан доллар болгон нутагтаа хэд дахин илүү мөнгө олж ирдэг ба нүүж очсон орондоо ч энэ нь ашигтай тусдаг.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.75in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; line-height: 150%;"><!--[if !supportLists]--><span lang="MN" style="font-family:Symbol;"><span style="">·<span style=";font-family:";font-size:7;" > </span></span></span><!--[endif]--><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Оншоринг <span style=""> </span>Офшоринг хийж байгаа компаниудын дараагийн том алхам нь офшорингоос оншоринг руу шилжих буюу Америкт /нутагтаа/ буцан ирж үйлдвэрлэлээ явуулах ажил юм.</span></b><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0.5in; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Жишээ нь: "Асимко" хэмээх машины сэлбэг хэрэгслийн үйлдвэрийн эзэн Перковский: "2003 онд хойд Америкийн Федерал-Могул корпораци хэмээх нударган гол үйлдвэрлэдэг үйлдвэрийг дампуурлын байдалтай байхад нь худалдаж авсан юм" хэмээн өгүүлээд, "Бид харилцагчид нь болох Биг Три автомашины үйлдвэр, Катерпиллер болон Камминстай бид өмнө харьцдаг байсан болохоор харьцаагаа бэхжүүлэн харин Биг Три автомашины үйлдвэрт нударган голоо зарна гэдэг хамгийн гол зорилго байлаа. Дараагийн зорилго маань Хятад руу оруулж ирж болох шинэ технологитой танилцах байв. Нударган гол нь моторын үйл ажиллагаанд ихээхэн нөлөөтэй сайн инженерчлэлгүй бол болохгүй эд. Энэ бизнесийг хийсний үр дүнд бид Хятадын шилдэг нударган гол үйлдвэрлэгч болж болох Ноү Хаү-г технологитой нь оруулж ирсэн юм. Харин одоо бид Хятад болон АНУ-ын аль алиных нь зах зээлд нударган голоороо тэргүүлж байна.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хавтгай ертөнцийн давуу талыг ашиглан оншоринг болон офшоринг хийж ийм байдлаар хамтран ажиллах нь маш үр дүнтэй. Өндөр цалин авдагч дадлага туршлагатай, зах зээлдээ ойрхон Америк ажилчид болон бага цалин авдаг Хятад ажилчдыг ийм байдлаар холбож өгснөөр бид Америк компаниудыг илүү өрсөлдөөнтэй болгож илүү их захиалга аван бизнесээ өргөжүүлэхэд түлхэц болдог" хэмээн Перковский өгүүлж байв. <o:p></o:p></span></p> <b style=""><span style="line-height: 150%;font-family:Tahoma;font-size:12;" lang="MN" ><br /></span></b> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.75in; text-indent: -0.25in; line-height: 150%;"><!--[if !supportLists]--><span lang="MN" style="font-family:Symbol;"><span style="">·<span style=";font-family:";font-size:7;" > </span></span></span><!--[endif]--><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Хангамжийн нэгдсэн сүлжээ<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 32.7pt; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Би Арканзас мужийн Бэнтонвилл хот дахь Вол-Мартын төв байрыг үзтэлээ хангамжийн сүлжээ гэж юу байдгийг огт мэддэггүй байлаа. <span style=""> </span>Вол-Мартын 1.2 сая хавтгай дөрвөлжин фут түгээлтийн төвийг бүхэлд нь харах тавцан дээр гарав. Барилгын нэг талд мянга мянган нийлүүлэгчдээс барааг тээвэрлэн авчирдаг Вол-Мартын ачааны тэрэгнүүд зогсоно. <span style=""> </span>Бараа хийсэн том жижиг хайрцгууд, ачих машин болгоноор дамжин дамжлаг резин дээгүүр урсана. Эдгээр дамжлага резинүүд урссаар арай томд очиж нийлнэ. Яг л жижиг горхинуд том мөрөнд цутгаж буй адил. Энэхүү урсгал барилгын нөгөө өнцөг рүү хөврөх зуур электрон мэдрэгч хайрцаг бүрийн баркодыг уншинэ. Ингээд барилгын нөгөө үзүүрт барааны асар том урсгал маань буцаад жижиг жижиг горхи болон салаална. Электрон өргөгчид Вол-Мартын салбар дэлгүүрүүдийн захиалсан барааг ялган авч гол урсгалаас салган жижиг горхинуудад нийлүүлнэ. Жижиг горхины төгсгөлд улс даяарх аль нэг Вол-Мартын салбар дэлгүүрт хүргэх ачааны машин хүлээж зогсоно. Уг бараа дэлгүүртээ очсоны дараа баркодыг нь уншуулж худалдан авсан гэсэн мэдээлэл Вол-Мартын нийлүүлэгчид тэр дороо очих болно. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Үүнийг төгсгөлгүй "Вол-Март симфони" гэж нэрлэж болно. Энэ симфони 24 цагийн турш 7 хоногоор жлийн 365 өдөр тоглоно. Хүргэнэ, ялгана, савлана, төрөөнө, худалдан авна, үйлдвэрлэнэ, дахин захиална, хүргэнэ, ялгана, савлана ...<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хангамжийн сүлжээ бол хамтын ажиллагааны хэвтээ загвар буюу нийлүүлэгч, борлуулагч, үйлчлүүлэгчийн хооронд баялгийг бүтээх хаилцаа юм. Хангамжийн сүлжээ гэдэг ойлгол бол дэлхий хавтгайжсаны үр дүнд үүсч дэлхийг улам хавтгай болгож буй үзэгдэл мөн. Яагаад гэвэл энэ нь нийтийг хамрах тусам үүний салаа мөчир болгон өөр хоорондоо зохицолддог байх үүднээс компани болгон нийтлэг стандарттай болж хил гаалийн саад бэрхшээл арилан аль нэг компани бусдаасаа бүтээмжийнх нь давуу талаас суралцах болож нээгдэж глобал хамтын ажиллагаа үүсэх юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Өнөөдөр Вол-Март дэлхий дээрх хамгийн том борлуулагч компани. Гэхдээ өөрсдөө нэг ч юм үйлдвэрлэдэггүй. Тэдний "Үйлдвэрлэдэг" ганц зүйл бол гайхамшигтай өндөр бүтээмж бүхий хангамжийн сүлжээ. Хангамжийн сүлжээний менежментээр мэргэшсэн профессор Ёсси Шеффигийн хэлсэнчлэн "Юм үйлдвэрлэнэ гэдэг өнөөдөр амархан болсон. Хангамжийн сүлжээ зохионо гэдэг харин хэцүү" ажээ. Юу гэвэл технологийн өнөөгийн түвшин оюуны өмчийг нууц байлгахад хэцүү, харин бусдаас санаа авч ажил зүйл үйлдвэрлэх бол амархан болсон. Харин эдгээр үйлдвэрлэсэн зүйлсийг олон мянган нийлүүлэгчээс эвч дистрибютер, боомтын оператор, гаалийн брокер, тээвэрлэгч, карриерээр дамжуулан дэлхий даяар тараан түгээх системийг хуулбарлана гэдэг хэцүү төдийгүй маш хүнд асуудал. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <div align="center"> <table class="MsoTableGrid" style="width: 431.9pt; margin-left: 54.2pt; border-collapse: collapse;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="576"> <tbody><tr style=""> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 125.35pt;" valign="top" width="167"> <ul style="margin-top: 0in;" type="disc"><li class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Инсорсинг -<o:p></o:p></span></b></li></ul> </td> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 306.55pt;" valign="top" width="409"> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Компаний дотоод үйл<br /></span></b></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">ажиллагаанд оролцох<o:p></o:p></span></b></p> </td> </tr> </tbody></table> </div> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Федекс болон Юү Пи Эс /Юнайтед Парсел Сервис/-ийн хөшигний цаагуур юу болж байдгийг үзэх сонирхолтой байлаа. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Дэлхийн өнцөг булан бүрээс ирсэн илгээмжүүд энд ялгагдан ангилагдаад хэдхэн цагийн дараа Юү Пи Эс-ийн агаарын тээврийн онгоцнуудаар дахин нисдэг. Өдөрт А цэгээс Б цэгийн хооронд 13.5 сая илгээмж хүргэж 36 сая долларын орлоготой байдаг Юү Пи Эс-ийн үндсэн үүрэг хэвээрээ. Гэхдээ 1907 онд шуудан зөөх зориулалтаар байгуулагдсан энэ компаний цаана гайхалтай шалмаг, овсгоотой, хангамж, үйлчилгээ, үйлдвэрлэл, судалгааны нэгдсэн аугаа том сүлжээ ажиллаж байх ажээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Төсөөлдөө... Та Тошибагийн баталгаат хугацаа нь дуусаагүй багаа зөөврийн компьютертэй, тэр чинь нэг өдөр эвдэрлээ гэж бодъё. Та Тошиба руу утасдан асуухад өөдөөс чинь ойролцоох Юү Пи Эс-ийн салбарт аваачаад өг гэж хэлнэ. Дараа нь тэд засаад тан руу буцаагаад явуулна. Гэхдээ тэд танд нэг зүйлийг хэлдэггүй. Юү Пи Эс зөвхөн таны юмыг зөөгөөд буцааж танд авчирч өгдөггүй. Юү Пи Эс үнэндээ тэрийг чинь Луйсвилл дэх төвийнхөө компьютер, принтер засварын төвд аваачид засаад танд буцааж явуулна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хэдэн жилийн өмнө Тошибагийн нэр хүнд үйлчлүүлэгчдийнхээ дунд засвар үйлчилгээ нь хэтэрхий уддаг гэсэн шалтгаанаар унаж эхэлсэн байна. Харин Юү Пи Эс-ийнхэн тэдэнд "Бид компьютерийг нь аваад төвдөө авчирч засаад буцаагаад явуулчихаж байя" гэлээ. Юү Пи Эс-ийн засварын ажилчид бүгд Тошибагаас итгэмжлэгдсэн сертификаттай байдаг ажээ. Энэ бүхэн Юү Пи Эс-ийн өнөөдрийн хийж байгаа ажлын зөвхөн өчүүхэн хэсэг нь.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Өөр нэг жишээ: Папа Жон-ий пиццаг ойрын үед идсэн үү? <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хэрэв Папа Жон-ий захиалга хүргэдэг машинтай таарвал хэн жолооч нарыг нь хуваарилж, хэн улаан лооль, пиццаны сүмс, сонгиныг нь хүргэж өгч байгааг асуувал хариулт нь Юү Пи Эс.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Их дэлгүүрээр пүүз хайж явахаас залхаж байна уу? Интернетэд ороод Найк-ийн вэб хуудас болох nike.com -оос үзэж сонгоод пүүзээ захиал. Таны захиалга Юү Пи Эс рүү шилжин, ажилтан нь Кентаки дахь Юү Пи Эс-ийн хариуцдаг Найк-ийн агуулахаас пүүзийг тань сонгон савлаад тан руу илгээнэ. Энэ процессыг инсорсинг гэх ба хавтгай ертөнцөд бий болоод улам хавтгайлж буй, хэвтээ байдлаар аль алиндаа ашиг тустайгаар ажилладаг хамтын ажиллагааны цоо шинэ арга хэлбэр юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Нэгэнтээ дэлхий хавтгай болмогц жижиг компаниуд томын дайтай ажиллах боломжтой болж дэлхийн хэмжээнд тоглож эхэлж байна. Ихэнх компаниуд өөрсдийнх нь өрсөлдөх гол салбар биш бол үүнийг зохион байгуулахыг хүсдэг ч үгүй. Жишээ нь: Найк мөнгө болон энергиэ хангамжийн сүлжээнд биш арай илүү пүүз зохиохдоо зарцуулахыг хүсдэг. Энэ нь хуучны илгээмж хүргэлтийн Юү Пи Эс зэрэг компаниудад бүхэл бүтэн глобал бизнес хийх боломжийг олгосон. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Инсорсинг гэдэг бол хангамж үйлчилгээний сүлжээний менежментээс давсан ондоо ойлголт юм. Гуравдагч этгээдийн хариуцсан логистик учир Юү Пи Эс түүний үйлчлүүлэгч болон үйлчлүүлэгчийн үйлчлүүлэгч хооронд нарийн нягт уялдаа холбоо хамтын ажиллагааг шаарддаг. Маш олон тохиолдолд хэлхээ нь хаана эхлэж, хаана дуусаж байгааг мэдэхийн аргагүй болтол Юү Пи Эс үйлчлүүлэгчийнхээ дэд бүтэц рүү гүн гүнзгий нэвтрэн оржээ. Юү Пи Эс-ийнхэн зөвхөн таны илгээмж явуулах ажлыг зэрэгцүүлээд зогсохгүй компанийг тань бүхэлд нь, мөн нийлүүлэгч, хэрэглэгчидтэйгээ харьцах харьцааг чинь дэлхий ертөнцтэй зэрэгцүүлж өгч байна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Тэд утсанд тань хариулах үйлчлүүлэгчтэй чинь ярьж үндсэн хөрөнгийг тань бүртгэн, бараа зарсан эсэхээ танд хэлнэ. Тэд мэдээлэлд чинь чөлөөтэй нэвтэрч чадах учир тэдэнд итгэхээс өөр арга байхгүй гэжээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <table class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse;" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"> <tbody><tr style=""> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 76.3pt;" valign="top" width="102"> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.75in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; line-height: 150%;"><!--[if !supportLists]--><span lang="MN" style="font-family:Symbol;"><span style="">·<span style=";font-family:";font-size:7;" > </span></span></span><!--[endif]--><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Информинг<o:p></o:p></span></b></p> </td> <td style="padding: 0in 5.4pt; width: 373.9pt;" valign="top" width="499"> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">- Бүхнийг мэдээлж нэгэн хэвэнд оруулах нь<o:p></o:p></span></b></p> </td> </tr> </tbody></table> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Информинг гэдэг нь аплөүдинг, аутсорсинг, инсорсинг, офшоринг, хангамжийн сүлжээ зэрэг хавтгайлагчдын хувь хүн бүр дээр тусах тусгал юм. Нэгэн хэвэнд орсноор хувь хүн бүр мэдээлэл, мэдлэг, зугаа цэнгэл олж авах өөрийн гэсэн бүлжээгээ бүтээж чадна. Нэг хэвэнд орно гэдэг маань өөрөө өөртэйгээ хамтран ажиллана гэсэн үг. Та зөвхөн өөрийнхөө хүссэнээр судлаа, хянагч болж номын сан эсвэл кинотеатр явах шаардлагагүйгээр өөрийн хүссэн зугаа цэнгэлээ олж авч чадна. Хүн төрөлхтөн олон янзын юм өөр өөр хэлээр хайж байна гэдэг нь Гүүгл мэтийн хайлтын системүүдийг нөлөө бүхий хавтгайлагч хүчин зүйл болгож чадсан. Манай гаригийн түүхэнд ийм олон хүн зөвхөн өөрсдийнхөө хүчээр ийм их мэдээлийг олж авч байсан тохиолдол урьд өмнө байсангүй. Дэлхий дээрхи бүх мэдлэгийг хэл бүр дээр түгээн дэлгэрүүлнэ гэдэг бол яах аргагүй Гүүглийн зорилго мөн.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Гүүгл хэзээ нэгэн цагт гар утас эсвэл Палм Пилот ашиглан хүмүүс бүх мэдлэгийг кармандаа авч явах боломжтой болно гэдэгт итгэдэг. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хэрэв танд компьютер, интернет холболт байгаад та шивж л чадвал Гүүгл таны өмнө мэдээллийн далай руу шумбан ороход нээлттэй. Хамгийн сонирхолтой нь Гүүглийн жорын ном байлаа. Хүмүүс хөргөгчөө онгойлгон юуг байгаагаа хараад тэдгээрийнхээ гурвыг нь Гүүглд бичиж үзнэ. Хариуд нь энэ гурваар ямар ямар хоол хийж болох талаар бүх жорууд гарч ирнэ. Өдөр бүр улам олон хүмүүс эх хэлээрээ мэдээлэл аван информинг хийж байна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Нэг жишээ: Би 2004 онд Бээжинд эхнэр Анн, 16 настай охин Наталигийн хамтаар лифтэнд явж байлаа. Натали найзууддаа авсан тэвэр дүүрэн ил захидлаа барьж явсан юм. Анн түүнд хандан "Чи ингэхэд найзуудынхаа хаягийг авчирсан юмуу?" гэж асуухад Натали өөдөөс нь ямар гээчийн 19-р зууны амьтан бэ гэсэн харцаар хараад "Үгүй, би тэд нарын гэрийнх нь утсыг л Гүүглээр биччихэд хаяг нь шууд гараад ирдэг юм" хэмээн таны үе дуусчээ ээжээ гэсэн өнгөөр хариулав. Яахуу, Гүүгл, Амазон, Тиво мэтийн компаниуд хэрэглэгчдэд дургүй бараа үйлчилгээг нь учир утгагүй түлхээд байх биш харин өөрсдөө энэ бүхнийг сонгон татаж авах нөхцлийг нь бүрдүүлж өгөхдөө анхаарах болжээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Жишээ нь: Гүүгл таныг хайлтаа хийсний дараа яг юу сонирхож байгааг чинь нарийн мэдэх учир сурталчилагчидтай шууд болон шууд бусаар холбож өгдөг. 2004 оны сүүлээр Гүүгл нэгэн шинэ үйлчилгээ эхэлсэн. Хэрэв та Мэриланд мужийн Бетесда хотор алхаж яваад гэнэт Сүши идмээр санагдвал Гүүгл рүү гар утаснаасаа "Сүши 20817" гэсэн мессеж илгээж болно. Хариуд нь тэд танд ойр хавьд чинь байгаа Сүшитэй газруудын хаягийг явуулах болно. /20817 гэдэг нь Бетесда хотын индекс код/<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Шинэ хэв маягт орно гэдэг нь бас найз нөхөд, санаа нийлэгч, хамтран ажиллагсадаа олж авна гэсэн үг. Хүмүүст цаг хугацаа, орон зайнаас үл хамаарах хувийн, хагас хувийн, нийтийн цугларалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах үндэс суурийг тавьж өгч байна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.75in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; line-height: 150%;"><!--[if !supportLists]--><span lang="MN" style="font-family:Symbol;"><span style="">·<span style=";font-family:";font-size:7;" > </span></span></span><!--[endif]--><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Аплөүдинг - Интернетээр түгээхүй<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Энэ нь нээлттэй эрхийн чат өрөө гэх мэт интернетийн орон зайд цуглаж, ажлаа хийцгэдэг олонд хийх гэж дуудагддаг, компьютерт гавал нөхдүүдийн үнэ хөлсгүй хийж бүтээдэг эд. Цахим шуудангаар харьцдаг гийкүүд шинэ программ хангамж бүтээхэд хүчээ нэгтгэж, хийсэн бүтээлээ аплөүд хийх буюу интернет ашиглан дэлхий ертөнцөд түгээж байгаа учраас өөрсдөө ямар программ хангамж ашиглахаа шийдээд зогсохгүй таныг ч юу ашиглахыг шийдэж өгч байна. Үүнийг Сommunity Developed Software буюу эв хамтаар бүтээсэн программ хангамж гэж нэрлэдэг ажээ. Мөн түүнчлэн хавтгайрсан дэлхийн эрх тэгш индэрийн ачаар вэб ертөнц дэх улам олон гийкүүд өөрсдийн мэдээ мэдээлэл, үзэл бодлыг чөлөөтэй түгээж, сонин сэтгүүлийн зуучид, сэтгүүлчдийг байрнаас нь зайлуулсаар байна. Сэтгүүл зүйн энэ нээлтийг блог гэнэ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Энэ бүгд нь аплөүдинг буюу интернетээр агуулга түгээх үйл ажиллагааны төрөл бүрийн арга хэлбэрүүд билээ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: center; line-height: 150%;" align="center"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: center; line-height: 150%;" align="center"><b style=""><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероидууд: Тоон, хөдөлгөөнт, хувийн, хийсвэр<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 0.5in; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Би зарим шинэ технологуудыг стероидууд гэж нэрлэдэг бөгөөд тэд бусад бүх хавтгайрагчдаа өсгөж, хүч нэмэн цэнэглэж байдаг. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>"Тоон" гэдгээр Фиорина компьютер - үйлдлийн систем - браузер гэсэн хувьсгалын ачаар фото зурагнаас авахуулаад дуу хөгжим, харилцаа холбоо, бичиг хэрэг, архитекторын дизайн, тэрч бүү хэл гэрийн зүлэг услагч системийн удирдлага хүртэл бүх аналог агууламж, үйлдлүүд тоон дижитал хэлбэрт шилжиж өөрчлөх, удирдах компьютер хооронд болон интернетээр, хиймэл дагуулаар, шилэн кабелиар дамжуулах боломжтой болсныг хэлсэн хэрэг. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>"Хийсвэр" гэдэг нь дээрх тоон агуулгуудыг өөрчлөх, удирдах, дамжуулах үйлдлүүдийг тоон суваг, дамжлагууд, протокол, стандартуудын тусламжтайгаар маш өндөр хурдаар хялбархан гүйцэтгэх боломжтой тул та энэ тухай бодож ч амжихгүй. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>"Хөдөлгөөнт" гэдэг нь утасгүй холбооны технологийн тусламжтайгаар энэ бүх үйлдлүүдийг хаанаас ч, хэнтэй ч, ямар ч төхөөрөмжөөр хийж, хаашаа ч аваачиж болно. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Энэ бүх боломжийг ямар гээчийн стероидууд бий болгов. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероид1</span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> нь тооцоолон бодох юм. Тооцоолон бодохыг авч үзэхдээ түүнийг тооцоолон бодох чадал, хадгалах чадал, оролт гаралтын чадал буюу хурдаас бүрддэг гэж болно. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероид2</span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> нь мессеж бичилцэх болсон файл солилцох боломж юм. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероид3 </span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">нь интернетээр утасны дуудлага хийх болсон явдал юм. Энэхүү интернетээр дуут дохио дамжуулах үйлчилгээ гэх стероидын ачаар тоон өгөгдлүүдтэй ажиллах нь улам амархан бөгөөд хямдхан болж байна. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероид4</span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> нь шинэ шатанд гараад буй видео хурал юм. Видео хуралд оролцогч бүр хавтгай дэлгэц, өөр рүү нь чиглэсэн камер бүхий хана руу харсан урт ширээнд суух ба дэлгэцүүд дээр дэлхийн хаана ч байж болох бусад оролцогчдыг харуулна. Ингэснээр бүгд нэг ширээнд сууж байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">Стероид5</span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> нь компьютер тоглоомын хөгжлийг даган гарч ирсэн гэж хэлж болох компьютер графикийн сүүлийн үеийн дэвшлүүд.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in; text-align: justify; line-height: 150%;"><u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;">6дахь</span></u><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"> магадгүй хамгийн чухал стероид, үнэндээ бүлэг стероидууд бол шинэ утасгүй холбоны технологи, төхөөрөмжүүд юм. Тэд бидэнд тоон дижитал агуулгаа хаанаас ч, хэнтэй ч удирдах, хуваалцах, өөрчлөх боломж олгон биднийг болон бидний хамтын ажиллагааг хөдөлгөөнт болгодог супер стероидууд билээ.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><o:p> </o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Хавтгайжиж буй ертөнцөд тэсч үлдье л гэж бодож байгаа бол хийж болох юу л байна, тэр бүхнийг хийж болно. Гэхдээ төсөөлж байгаагаас чинь богино хугацаанд гэсэн энгийн үнэнийг ойлгох шаардлагатай. Та өөрчлөлт, шинэчлэлтийг нэвтрүүлэх үү?, эсвэл таны өрсөлдөгчид өөрчлөлт шинэчлэлтийн дугуйгаар таныг няц гишгэж өнгөрөх үү. <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align: justify; line-height: 150%;"><span lang="MN" style="font-family:Tahoma;"><span style=""> </span>Би бизнесийн арга ухаан заадаг хүн биш бөгөөд энэ ном ч "Хэрхэн баяжих вэ?" гэдэг номнуудын нэг биш. Энэ номыг бичих гэж судалгаа хийж явахдаа ойлгосон зүйл бол өнөөгийн томорч чадсан компаниуд бүгд өөрчлөлт, шинэчлэлтэнд бэлэн байсан явдал юм. Тэд бүх зүйлийг өрсөлдөгчөөсөө илүү хурдан олж харан өөрсдийн стратегиа боловсруулж дэлхий ертөнцийн хавтгайжилтыг эсэргүүцэж биш харин дасан зохицож чадсан.<o:p></o:p></span></p>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-58363093517738701442008-10-20T09:45:00.000+08:002008-10-22T09:46:02.148+08:00Mongolia Holdings Corp. completes acquisition of QGX Ltd.<pre>WATERDOWN, ON, Oct. 20 /CNW/ - QGX Ltd. (TSX: QGX) ("QGX") and Mongolia<br />Holdings Corp. (the "Offeror"), an indirect subsidiary of Kerry Holdings<br />Limited, announced today that the Offeror has acquired all of the outstanding<br />shares of QGX not acquired under the Offeror's take-over bid made August 8,<br />2008, pursuant to the compulsory acquisition procedure under the Business<br />Corporations Act (Ontario).<br /> With the completion of the compulsory acquisition, QGX common shares have<br />been delisted from the Toronto Stock Exchange as of the close of trading on<br />October 17, 2008. QGX will apply to securities regulators to cease to be a<br />reporting issuer under Canadian securities laws which, if granted, will<br />relieve QGX from its public reporting obligations.</pre>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-12675917109658503062008-10-19T09:46:00.001+08:002008-10-22T09:47:20.226+08:00China's largest open-pit coal mine ready for productionHOHHOT, Oct. 19 (Xinhua) -- China's largest open-pit coal mine in Haerwusu in northern Inner Mongolia Autonomous Region is set to start production, Shenhua Zhungeer Energy Co., Ltd. told Xinhua on Sunday. Its estimated coal output was forecast at 7 million tonnes in the fourth quarter this year, but the company didn't specify the exact date when the mine would be put into production. With a designed annual capacity of 20 million tonnes of crude coal, it is scheduled to run 79 years. The total investment of the project topped 7 billion yuan (1.02billion U.S. dollars), the company said. Its coal reserves total about 1.73 billion tonnes. It is rich in low-sulfur steam coal. The project will step up construction of the large national energy base in the western part of Inner Mongolia Autonomous Region and help ease the pressure on the country's energy sector. Beijing-based Shenhua Group is China's leading coal producer.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-78101831437306406812008-10-19T09:46:00.000+08:002008-10-22T09:46:48.509+08:00Ivanhoe, Rio Tinto set to resume Mongolia talksOTTAWA (Reuters) – Canada’s Ivanhoe Mines and global mining giant Rio Tinto said on Friday they are ready to resume talks with the Mongolian government on their massive Oyu Tolgoi copper and gold project in Mongolia.<br /> The government wants an updated minerals law in effect before restarting talks on an investment agreement for the Oyu Tolgoi project. It has formed a parliamentary committee that will propose changes to the country’s mineral law by Nov. 15.<br /><br />A draft agreement, which was withdrawn early this year, gave Mongolia a 34 percent stake in the project. Ivanhoe and Rio Tinto estimate their development costs for Oyu Tolgoi at up to $3 billion.<br /><br />“We are encouraged by the initial steps that have been taken by the new Mongolian government and by the communications that we have had with government representatives,” said Bret Clayton, Rio Tinto’s head of copper and diamonds and an Ivanhoe director, in a statement.<br /><br />The companies said they met with key government representatives in September to talk about the remaining steps for negotiation and parliamentary approval of the project.<br /><br />Oyu Tolgoi is expected to produce an average of 440,000 tons of copper and 320,000 ounces of gold a year over a 35-year life.<br /><br />Shares in Ivanhoe, which is 10 percent owned by Rio Tinto, ended 3.3 percent higher at C$3.15 on the Toronto Stock Exchange on Friday and rose 8.4 percent to close at $2.70 on New York. Rio’s Australian stock dipped 5 percent to A$62.60 and gained nearly 9.8 percent to 2,130 pence in London.Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-2488344118330806262008-10-18T09:47:00.000+08:002008-10-22T09:51:56.250+08:00Mongolia opens mines to West<p>In Mongolia, all signs suggest the government is ready and eager to reach out to Western companies and push forward with more development of its massive mineral resources.</p><p>This is the news many mining investors have been waiting for, as Mongolia holds some of the best undeveloped deposits in the world and sits right on China's doorstep.</p><p>But for Robert Friedland's Ivanhoe Mines Ltd. and other companies in the region, it is not providing any kind of lift. Their stock prices are collapsing as investors react to lingering uncertainties and sinking commodity prices.</p><br /><p>Following a disputed election in the summer, Mongolia formed a national unity government and started making overtures to foreign mining companies after years of inconclusive talks. Officials want to firm up an agreement with Ivanhoe and partner Rio Tinto Ltd. to develop Oyu Tolgoi, the flagship copper-gold deposit. Then other agreements could follow.</p><p>Michael Howard, a former Conservative party leader in Britain and deputy chairman of Mongolian miner Entree Gold Inc., recently visited the country and noticed a positive shift in public opinion.</p><p>"There's a real recognition that they've missed out for several years on the mining boom, and they've got to get on with it," he said.</p><p>He added that officials told him everything could be resolved by the end of the year, although he suspects that it could take longer.</p><p>"I'm hopeful that within the next three to six months, we will see a resolution of this issue," he said.</p><p>But as the Mongolians focus on mining, the industry itself is entering a serious crisis.</p><p>Rio Tinto has warned that China has not escaped the global economic downturn.</p>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-67826260969984914072008-10-13T09:52:00.000+08:002008-10-22T09:58:30.864+08:00Leighton's Russian partner snared in financial scramble<p>OLEG DERIPASKA, the Russian oligarch who is planning a joint venture with Leighton Holdings in Mongolia and Siberia, has been forced to sell his 10 per cent stake in Leighton's majority shareholder, Hochtief, because of the financial crisis.</p> <p>Mr Deripaska, who also controls large stakes in the Russian metal giants Rusal and Norilsk, sold the stake in the German construction company on Friday after being hit by a margin call from Commerzbank, which had lent him funds to acquire the stake.</p> <p>The previous week, the multi-billionaire's holding company, Basic Element, was forced to hand over a 20 per cent stake in the Canadian auto parts company Magna International to BNP Paribas. The French bank called in a $US1.5 billion loan following a collapse in the company's market value.</p> <p>It is unclear whether Mr Deripaska's financial troubles could jeapordise the agreement with Leighton. On Friday Basic Element said that, despite selling the stake in Hochtief, "joint infrastructure construction projects in Russia will continue as planned".</p> <p>In an unrelated interview with the <i>Herald</i> on Thursday, Leighton's managing director, Wal King, mentioned the Mongolian joint venture as a bright spot for potential business if the Australian mining industry suffered setbacks.</p> <p>"The world is not going to stop growing," he said. "What you are seeing is a redistribution of wealth from the Western economies to the emerging economies."</p> <p>In August Leighton said the deal with Mr Deripaska would be finalised after Basic Element employees had visited the construction and mining services group's Australian operations.</p> <p>Basic Element was the previous employer of OZ Minerals' chief executive, Andrew Michelmore, who returned to Australia after two years with the Russian company.</p> <p>Mr Deripaska, whose wealth was once estimated to be as much as $US28 billion, is not the only Russian oligarch with Australian connections to have suffered in the financial crisis. Roman Abromavich, the owner of England's Chelsea football team, has seen a $US20 billion decline in value of his holding in the steel company Evraz.</p> <p>Evraz is the largest shareholder in the West Australian iron ore explorer Cape Lambert Iron Ore. It recently bought a 75 per cent stake in the company's namesake project from China Metallurgical.</p>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-73350859948269622832008-10-08T10:01:00.000+08:002008-10-22T10:02:01.812+08:00SouthGobi Energy Resources Discovers New Coal Occurrence 10 Kilometres Southeast of Its Producing Ovoot Tolgoi Mine<div class="p"> ULAANBAATAR, MONGOLIA, Oct 08, 2008 (MARKET WIRE via COMTEX) -- Gene Wusaty, Chief Operating Officer, Coal Division of SouthGobi Energy Resources Ltd. , announced today that the company has discovered a new coal formation 10 kilometres southeast of the company's producing Ovoot Tolgoi coal mine. The new coal discovery is approximately 33 kilometres (approximately 20 miles) north of the China-Mongolia border.<br /><br /> </div> <div class="p"> The new coal occurrence was discovered through field reconnaissance work. Two trenches approximately three metres deep have been excavated and multiple seams have been uncovered with up to 15 metres of apparent thickness. To date, the coal field has been defined over a strike length of approximately 1,800 metres. </div> <div class="p"> Based on the successful trenching results, a drilling program has commenced. Initial results have identified multiple coal seams up to 18 metres in apparent thickness. The intent of this initial drill program is to determine the coal structure as well as coal quality. Coal quality results are pending. </div> <div class="p"> "This additional discovery of coal in close proximity to our operating mine, Ovoot Tolgoi, significantly enhances the scope of our coal development potential," Mr. Wusaty said. "The discovery is particularly important due to its close proximity to the Chinese border." </div> <div class="p"> SouthGobi Energy Resources recently commenced coal deliveries from its Ovoot Tolgoi Mine to customers in China. </div> <div class="p"> Gene Wusaty, SouthGobi Energy's Chief Operating Officer, Coal Division, a qualified person as defined by National Instrument 43-101, supervised the preparation of the technical information in this release. </div>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-10419299736024058062008-10-03T10:05:00.000+08:002008-10-22T10:06:48.979+08:00REFORM OF THE MINING LAW COULD BE A BOON TO THE MONGOLIAN ECONOMY<span style="font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:85%;"> While Western companies, particularly energy ones, have taken a pummeling recently in the former Soviet space, one country remains a possible el Dorado for foreign investment.<br /><br />Mining companies eyeing Mongolia as one of the world's last largely untapped frontiers have watched for years as the government has wrestled with drafting definitive amendments to the country's Mining Law, setting parameters on such essential issues as government taxation and ownership. The amendments were still under discussion on June 29 when Mongolia held its fifth round of elections for the Ulsyn Ikh Khural (State Great Hural, or parliament). The opposition cried foul, and two days later Ulaan Baatar erupted in rioting, causing President Nambaryn Enkhbayar to declare martial law when the ruling Mongolian People's Revolutionary Party (Mongol Ardyn Khuv'sgalt Nam, MPRP), the former Communist Party, won 47 of the contested 76 seats, while the opposition Democratic Party (the Ardchilsan Nam, or DP) took 26 seats. The DP legislators subsequently boycotted the July 23 opening of Parliament; but after protracted negotiations, the MPRP finally decided to establish a coalition government with the DP. The DP representatives subsequently returned to take their seats on August 28 and were sworn in (Olloo News Agency, August 26). On September 12 the leaders of the two opposing political parties, MPRP Chairman and Prime Minister Sanjaagiin Bayar and the DP head Norovyn Altankhuyag agreed to share power until the 2012 parliamentary elections.<br /><br />No foreign company watched the electoral donnybrook with more interest than Canada's Ivanhoe Mines, Ltd., which is seeking to develop its proposed Oyu Tolgoi ("Turquoise Hill") copper and gold project in the Gobi, which the company asserts could alone boost Mongolia's economy by 33 percent, as the company estimates that over the mine’s projected life span of 35 years, it could produce an average of a billion pounds of copper and 320,000 ounces of gold annually.<br /><br />Such figures have played on the minds of Mongolian politicians. On October 1 President Nambaryn Enkhbayar stated that, in order to secure the annual 12 percent economic growth rate needed to lift 30 percent of the population into the middle class by 2012, the government should start mining exploration work as soon as possible. In news that undoubtedly gladdened the hearts of Ivanhoe executives, Enkhbayar added that legislators would also discuss the interminable Mining Law revisions during its autumn session, as well as adopt guidelines for economic development (Xinhua, October 1).<br /><br />Nor are the changes solely an executive initiative. Adding to foreign investor optimism, on September 17 the bipartisan parliament approved its new, restructured coalition government of 15 ministries and 11 ministers including the newly created position of Minister of Mining and Energy (Mineweb, September 19).<br /><br />Another foreign mining firm, Canada's Centerra Gold, is so confident of its mining possibilities in Mongolia that it has hired new executives, including a vice president for business development. Centerra Gold President and CEO Steve Lang said that top Mongolian officials, including Prime Minister Bayar, have stressed to Centerra that "mining law reform would be their top priority," with both the MPRP and DP parties "very supportive of mining law reform” (Mineweb, September 10). Lang highlighted Central Asia's exploration potential, calling the region "one of the least explored areas" of the world. Centerra Gold's projected developments include its Gatsuurt gold mining site, estimated to have a reserve of 986,000 ounces, with 565,000 ounces of gold reserves already identified.<br /><br />In a further sign of increased investor confidence in the new Mongolian government's ability to resolve outstanding investor concerns, over 500 people attended Euromoney Magazine's third economic conference in Ulaan Baatar in early September. Addressing the audience on recent political events, Khan Bank CEO Peter Morrow said, "There's a very high level of optimism that the two parties will work together" and that the government will soon "pass mining law amendments; they'll approve some of these big projects, and things will get going." With regard to investors' lingering fears about some government officials supporting 51 percent state ownership of new mining projects and high taxes, Mongolian Central Bank Deputy Governor M. Gambolt stated that his agency opposed both state-owned enterprises and high taxes (UB Post, September 18).<br /><br />Despite the cautious optimism, the shock waves emanating from Wall Street have had their affect. On September 29 Ivanhoe Mines, Ltd., plunged 29 percent in trading on the Toronto, New York, and NASDAQ exchanges, an event for which Ivanhoe President and CEO John Macken had no explanation (Montsame news agency, October 1; COMTEX, September 30).<br /><br />Other foreign mining companies are not so sanguine about Ulaan Baatar 's prospects for change. On October 2 Tinpo Holdings Industrial Company, Ltd., withdrew its $72.4 million cash offer to buy Vancouver-based Western Prospector Group, Ltd., which owns the Gurvanbulag uranium deposit. Tinpo said that it had cancelled the deal, because it had learned of an "unpublished document indicating that the Government of Mongolia might be considering the nationalization of the uranium industry in Mongolia." Tinpo said in a separate announcement that on September 29 it learned that Mongolia's National Security Council (NSC) had passed an unpublished resolution "some months before the offer, instructing the government to explore the full nationalization of the uranium industry in Mongolia” (Montsame news agency, October 2). As the NSC is composed of President Enkhbayar, Prime Minister Bayar, and Parliament Chairman Damdin Demberel, the deal seemed to generate uncertainty about the Mongolian government's intentions.<br /><br />In an indication that Mongolia may yet have other cards to play, as Tinpo was considering canceling its deal, Prime Minister Bayar was in Washington on September 26, meeting with Vice President Dick Cheney at the White House and members of Congress to review bilateral relations (Olloo news agency, October 2; www.mongolianembassy.us/eng_news_and_events/newsletter_2008.09.30.php).<br /><br />Given the disarray in Washington and Wall Street at present, perhaps Bayar's time could be better spent hammering out a final draft of the country's Mining Law with Altankhuyag, as it seems likely for the moment that Washington or corporate America are too preoccupied to tout the advantages of the free market.</span>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-3619343271016506792008-09-29T08:36:00.000+08:002008-10-18T08:38:13.183+08:00Polo Resources finds coal at Mongolian project<span id="lingo_span" class="lingo_region"><p> - Sept 29 (Reuters) - AIM-listed Polo Resources Ltd on Monday said it had found coal at its Val exploration project in Mongolia, the second significant discovery at its South Gobi licence areas. </p> <p> The natural resources investment and mining company said early drilling at the project showed the presence of multi-layered coal seams. </p></span>Боржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3517035477378359944.post-45855951730137667182008-09-24T19:08:00.000+08:002008-09-24T19:09:01.391+08:00@ Prison or @ WorkJust in case you ever get these two environments mixed up, this should make things a little bit clearer.<br /> <br /> @ PRISON you spend the majority of your time in a 10х10 cell<br /> @ WORK you spend the majority of your time in an 8х8 cubicle<br /> <br /> @ PRISON you get three meals a day fully paid for<br /> @ WORK you get a break for one meal that you have to pay for<br /> <br /> @ PRISON you get time off for good behavior<br /> @ WORK you get more work for good behavior<br /> <br /> @ PRISON the guard locks and unlocks all the doors for you<br /> @ WORK you must carry a security card to open all the doors for yourself and God forbid you loose it.<br /> <br /> @ PRISON you can watch TV and play games<br /> @ WORK you get fired for watching TV and playing games<br /> <br /> @ PRISON you get your own toilet<br /> @ WORK you have to share the toilet with people who pee on the seat<br /> <br /> @ PRISON they allow your family and friends to visit<br /> @ WORK you aren't even supposed to speak to your family<br /> <br /> @ PRISON all expenses paid by taxpayers, no work required<br /> @ WORK you pay all your expenses to get to work, and they deduct taxes from your salary to pay for prisoners<br /><br /> @ PRISON you spend most of your life inside bars wanting to get out<br /> @ WORK you spend most of your time wanting to get out and go inside bars<br /> <br /> @ PRISON you must deal with sadistic wardens<br /> @ WORK they are called managersБоржигон-тулга Очирын Гончигдоржhttp://www.blogger.com/profile/02339558444635719440noreply@blogger.com0